& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti

&Ga`p ag`zalarιnιn` ayιrιmlanιu sebepleri
1. Ga`p ag`zalarι, ko`binese o`zinin` burιng`ι ga`p ag`zasιn qosιmsha ma`nide tusindirip, ayqιnlauιsh manisinde keliu arqalι ayιrιmlanadι. Mιsalι: Bizler, balalar, bul adamnιn` izinen jurgendi jaksι ko`retug`ιn edik (Q. A.). Da`slepki, gudokardan son` jolaushιlar poezdg`a – vagonlarg`a mindi (T. N.).
2. Xa`l feyil, kelbetlik feyil, xa`reket atι feyili xa`m sha`rt meyillerdin` basqarιuιndag`ι ken`eytilgen pιsιqlauιshlar ayιrιmlanadι. Bul feyillerdin` basqarιuιnda kelgen ken`eytilgen pιsιqlauιshlar ayιιmlanιp kelgende, ko`binese bayanlauιshtan uzaq jaylasadι: Mιtιg`ιmdι arqalap, Qarateren`ge jetip bardιm (A`. Sh.). Alιslarg`a qansha qarasan`da, ko`k-ko`n`bek suudan basqa xeshna`rse ko`re almaysan`. (S. S.)
3. Ga`p ag`zalarι ko`mekshi so`zli kelip te ayιrιmlanadι. Ayιrιmlang`an ag`zanιn` bul turi, ko`binese – g`an/ - genqosιmtalι kelbetlik feyildin` basqarιuιndag`ι so`zlerden boladι. Mιsalι: Rossiyadan qaytιp kelgen son`, Qιlιshbay ko`p uaqtιn uyinde o`tkerdi (Q. Aral.).
Bul ga`plerdegi qara xa`rip penen jazιlg`an so`zler son`, sιyaklι tirkeuishlerinin` dizbeklesiui arqalι ayιrιmlanιp kelgen. Eger sol so`zlerdin` dizbegine son`, sιyaqlι tirkeuishleri dizbeklespegende, olarda ayιrιmlanιu bolmay qaladι. Olar ayιrιmlanbag`an ken`eytilgen ag`zanιn` xιzmetin atqaradι.
Ayrιmlang`an ag`zalardιn` tu`rleri
Ayrιmlang`an ag`zalar , ko`binese ayqιnlawιsh ha`m pιsιqlawιsh ma`nilerinde ayrιmlanιp keledi.
1. Ayrιmlang`an ayqιnlawιsh
O`zinen burιng`ι ga`p ag`zasιnιn` ma`nisin tu`sindirip, ayqιnlap keletug`ιn ag`zag`a ayrιmlang`an ayqιnlawιsh delinedi.
Ayqιnlawιshlar to`mendegi jagdaylarda ayrιmlanιp keledi:
1. Ayqιnlawιshlar betlew almasιg`ι, g`alabalιq atlιq ha`m ra`wishten bolg`an ga`p ag`zalarιn tu`sindirip keliw arqalι ayrιmlanadι. Mιsalι: 1. Biz, jaslar, ja`miyetimizdin` haqιyqat du`ziwshilerimiz.2. Qurama tawιnιn` jiyegindegi jan`a posyolka- qushbulaqtan xosh xabar keldi. 3. Usι jerge, g`a`rezsizlik maydanιna paytaxttιn` ko`p sanlι sportshιlarι keldi.
2. Ulιwmalιq ma`nide kelgen ga`p ag`zasιnιn` ma`nisin anιqlap, daralap ko`rsetiw arqalι ayrιmlanadι. Olarda ha`mme na`rse- egis agregatlarι da, qosιmsha azιqlandιrιw mashinalarι da, qorg`anιw u`skeneleri de tayarlang`an.
3. Ayqιnlawιshlar ayrιqsha, a`sirese, ha`tte, ba`lkim, basqasha aytqanda t.b. ko`mekshi so`zlerdin` ja`rdemi menen de ayrιmlanιp keledi. Bul ko`mekshi so`zler ayrιmlang`an ag`zanιn`
Ma`nisin basqa ag`zalarg`a qarag`anda ku`sheytip ko`rsetedi: Xalqιmιzg`a, a`sirese qala xalqιna arzan ovosh ha`m palιz eginlerinin` o`nimlerin ko`p jetistirip bereyik.
Seni Abιlqayιrdιn` pu`tkil baylιg`ιna, xalqιna, ha`tte eline almastιrmayman.
1. Ayrιmlag`an ayqιnlawιsh baslawιshtι ayqιnlaydι:
Awιl xojalιg`ι ha`m onιn` jetekshi tarawι- paxtashιlιq joqarι pa`t penen rawajlanιp atιr.
2. Tolιqlawιshtι ayqιnlaydι: Onι, To`reshti ko`p uzamay balalar u`yine jiberdi.
3. Anιqlawιshtι ayqιnlaydι: To`mendegi-ιqtag`ι awιlg`a bizler toyg`a barg`an joq edik
4. Pιsιqlawιshtι ayqιnlaydι: Bala-shag`am Taxtako`pir bette, Bo`rshi tawιnιn` eteginde jasaydι.
5. Bayanlawιshtι ayqιnlaydι: qus jolιnda nurlι galaktikanιn` bir jaqtι juldιzι- qaraqalpaqpan