& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti


A)-g`an/gen qosιmtalι kelbetlik feyildin` basqarιwιndag`ι toplamlarg`a haqq


Download 1.82 Mb.
bet172/231
Sana18.02.2023
Hajmi1.82 Mb.
#1213826
1   ...   168   169   170   171   172   173   174   175   ...   231
Bog'liq
Қаракалпак тили китап

A)-g`an/gen qosιmtalι kelbetlik feyildin` basqarιwιndag`ι toplamlarg`a haqqιnda,tuwralι,jo`ninde tirkewishleri dizbeklesip tolιqlawιsh xιzmetin atqaradι.Mιsalι:O`tegen o`zinin` kelgeni tuwralι bildirdi .Bu`rkittin` qanday an`lardι alatug`ιnι jo`ninde sorastιrιp ko`rdim.
B) Kelbetlik feyil toplamlarι ha`r tu`rli tirkewish ha`m ko`mekshi atawιshlardιn` dizbeklesip keliwi arqalι ,waqιt,orιn,sιn ,sebep,mug`dar-da`reje,sha`rt qarsιlas pιsιqlawιsh ma`nilerin bildiredi.Mιsalι:1.Hu`wildegen samal tog`ayg`a kirgen son` (qashan) biraz pa`seydi.2.Awιlg`a jaqιnlag`an jerde (qayerde)bular ju`risti jayιlatιp jiberdi..3.A`bdira`su`wlinin` qabag`ι u`yilip,tu`sinde qorιqqan ta`rizli (qalay) birden shorshιp ketti.4.Ol jaqsι islegeni ushιn(ne sebep)ba`rha`sιylιq alιp ju`rdi.5.Ha`mme haywanlar jιl keletug`ιn jaqqa (qayaqqa) juwιrιstι.6.Onιn` sorawιna juwap berer aldιnda (qashan) mug`allim girttay oylanιp turdι..
& Ha`reket atι feyil toplamι
Ha`reket atι feyilleri ha`r tu`rli formadag`ι so`zler menen baylanιsιp ha`reket atι feyil toplamιn du`zedi. Bul feyil toplamlarιn du`ziwde,ko`binese ha`reket atι feyildin` ιw/iw/,w,maq/mek,-g`anlιq/genlik qosιmtalarι ko`p qollanιladι.Ha`reket atι feyil toplamlarι o`zinin` quramιndag`ι so`zler menen birlikte bir sintaksislik xιzmet-ken`eytilgen ag`za wazιypasιn atqaradι.
1.Ha`reket atι feyil toplamιnιn` ιw/iw,-w qosιmtalι tu`ri ataw formasιnda,seplik qosιmtalι ha`m tirkewishli kelip,bir neshe ma`nilik o`zgesheliklerge iye boladι.
A)-ιw/iw,-w qosιmtalι toplam ataw formasιnda kelip,baslawιsh xιzmetin atqaradι..Mιsalι Jerdi su`digarlaw topιraqtιn` qurιlιsιn jaqsιlaydι.Onιn` tez so`ylewi ,adamlardιn` sorawιna irkilmey juwap beriwi,o`z so`zlerin qιsqa ha`m ma`nili etip aytιwι bizlerge ku`ta` unadι.

Download 1.82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   168   169   170   171   172   173   174   175   ...   231




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling