& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti

2. Keyinli ta`sir.
Tu`bir so`z benen qosιmtanιn`, qospa so`zlerdin` ha`m so`z dizbeklerinin` arasιndag`ι qon`sιlas seslerdin` keyingisi aldιng`ιsιna ta`sir etip u`nlesip keliwin keyinli ta`sir deymiz. Mιs: shabaq-shabag`ι, terek,-teregi, kitap-kitabι, oraq-orag`ι, tep-tebiw, ko`k ιlaq- ko`g ιlaq, aytιp ket-aytιb ket.
So`zdin` aqιrι q, k, p, dawιssιzlarιna pitken so`lerge dawιslι sesten baslang`an qosιmta jalg`ang`anda q sesi g` sesine, k sei g sesine, p sesi p sesi b sesine almasιp aytιladι ha`m sol o`zgergen tu`rinde jazιladι: shanaq-shanag`ι, oyιq-oyιg`ι, ju`rek-ju`regi, su`yek-su`yegi. Biraq ta shaq, ga`p, erik, tip, huqιq sιyaqlι ayrιm so`lerge dawιslι seske pitken qosιmta qosιlsa da, q, sesi g`, sesine, k sesi g sesne, p sesi b sesine o`zgermey jazιladι:
Shaq-shaqι, ga`p-ga`pi, erk-erki, tip-tipi, huqιq-huqιqι.
So`z dizbeklerindegi da`slepki so`zdin` aqιrι q, k, p, sesleri bolιp, keyingi so`zdin` birinshi so`zidin` birinshi sesi dawιslι ya u`nli sesten baslang`ada q, k, p, sesleri g`, g, b, seslerine almasιp aytιladι. Biraqta jazιwda so`zdin` tu`bir saqlanadι. Mιs: ag`ιlaq-aqιlaq, ko`b bala-ko`p bala.
So`zdin` aqιrι, nk, n`q, rk, rp, seslerine pitip, olarg`a dawιslι sesten baslang`an qosιmta qosιlsa, olardι aytιwda tu`bir so`z benen qosιmta aralιg`ιndag`ι qon`sιlas sesler o`zgermey jazιladι. Mιs: dan`qι, ko`rki, tanki, erki, serpiw.
Tu`bir so`ler menen qosιmtanιn` ha`m so`z dizbeklerinin` arasιndag`ι qatar kelgen ssh, zsh, sj, sesleri aytιlιwda shsh, bolιp esitiledi, al zs, sesleri ss, tu`rinde, zj sesleri jj, bolιp u`nlesedi. Biraq jazιwda bul so`zlerdin` tu`biri saqlanιp jazιladι:
Tu`bir so`z benen qosιmtanιn`, so`z dizbeginin` aralιg`ιnda qatar kelgen nb, ng, ng`,nq, sesleri keyingi sestin` ta`sir etiwi na`tiyjesinde so`ylesiwde mb, n`g, ng`, n`q, tu`rinde almasιp ko`rsetiledi. Biraq jazιwda so`z tu`birindegi n ha`ribi saqlanιp jazιladι. Mιs: Jambadι, tu`n`gi