& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti

1.Ga`ptin` bas ag`zalarι.
2. Ga`ptin` ekinshi da`rejeli ag`zalarι
& Soraw belgisinin` qoyιlatug`ιn orιnlarι
Soraw belgisi de aqιrιnda keletug`ιn basqa irkilis belgiler sιyaqlι ga`ptin` tamamlang`anlιg`ιn bildiriw menen birge, sol ga`pti basqa ga`plerden ayιrιp turadι. So`z aqιrιnda keletug`ιn basqa irkilis belgilerinen ayιrmasι soraw belgisi soraw ga`plerdin` keynine qoyιladι. Sonday-aq, ga`p ishinde kelgen soraw almasιg`ιnιn` ishine de soraw belgisi qoyιladι. Soraw belgisi ga`ptin` qurιlιsιna qarap emes, al mazmunιna ha`m intonatsiyasιna qarap qoyιladι. Sonlιqtan soraw ma`nisin an`latatug`ιn jay ga`p, qospa ga`p, tolιq ga`p, tolιq emes ga`p sιyaqlι qurιlιs jag`ιnan qanday bolιwιna qaramastan olardιn` aqιrιna soraw belgisi qoyιladι. Mιsalι: U`yge berilgen tapsιrmanι kim aytadι? Ishin`izde Abdimurattι bu`gin ko`rgenin`iz barma? Artιna qarag`an kim? So`ylestin` be?
Sorawlιq ma`nini bildiretug`ιn soraw almasιqlarι ga`p ishinde o`zlerinin` da`slepki ataw ma`nisinde jumsalsa, soraw belgisi ga`ptin` aqιrιna emes, al tikkeley sol soraw almasιg`ιnan keyin qoyιladι.
&U`ndew belgisinin` qoyιlatug`ιn orιnlarι
U`belgisi u`ndew, buyrιq ma`nisinde aytιlatug`ιn quwanιshtι, ku`yinishti, o`kinishti, tilekti, buyrιqtι, tan`lanιwdι bildiretug`ιn ga`plerdin` aqιrιna qoyιladι. Onday ga`pler awιzeki so`ylewde ko`terin`ki aytιladι. Mιsalι: Jarshι dawιsιnιn` barιnsha: «Xalayιq, tιnιshlanιn`lar!» Qalamιzdιn` N`a`kimi du`nyanιn` en` biyik shoqqιsι ullι terburgke barιp keldi!Ol atι shuwlι Aq patshanι ko`ripti, Aq patsha onιn` menen so`ylesipti! Jan`a xabar esitiw ushιn tιnιshlanιn`lar! Tιnιshlanιn`lar!!!» dep baqιrιp ju`rdi. Ata, turdιm g`ayratιn`a!-dedi jedellenip.- Tιldag`ι qaharmanlιg`ιn` ushιn raxmet! A`ne bizin` elimizdin` g`arrι -jasιna deyin qaharman!
Ga`p aqιrιnda jumsalatug`ιn basqa irkilis belgileri sιyaqlι u`ndew belgisi ga`ptin` tamamlanatug`ιnlιg`ιn bildiriw menen birge bir ga`pti basqa ga`pten turadι. Basqa irkilis belgilerinen ayrιqshalιg`ι u`ndew belgisi qoyιlg`an ga`p u`ndew yamasa buyrιq ga`p bolιp keledi. U`ndew belgisi qoyιlatug`ιn ga`p qurιlιsι jag`ιnan ken`eytilgen yamasa ken`eytilmegen, jay ha`m qospa bolιwι mu`mkin. Bolmasa qaratpa yaki tan`laq ma`nisindegi so`z-ga`p tu`rinde de keliwi mu`mkin. Mιsalι: Jasasιn, du`nyada paraxatshιlιq!- Jaq, jaq inim!- Qara g`arrι u`stemeledi, baspalattι, -Bu`ytip taqιr jerde buqpa! Aqlanba! – Aytqanιn` kelsin, qurdas! Ilayιm, solay bolg`ay-da`! Mu`layιmjan, tur shaqqan, balan` keldi! Balan`!.
A`dette u`ndew belgisi u`ndew ha`m buyrιq ga`plerdin` aqιrιna qoyιladι. Sonday-aq u`ndew ga`p xιzmetinde de jumsalιwι mu`mkin. Solay etip bir ga`ptin` aqιrιna birde noqat, birde u`ndew belgisi qoyιlιwι mu`mkin. Xabarlaw ma`nisinde jumsalg`an ga`ptin` aqιrιna noqat, u`ndew ma`nisinde jumsalg`an ga`ptin` aqιrιna u`ndew belgisi qoyιladι. Bul so`ylewshinin` aytιlajaq waqιyag`a qatnasιna , kewil ku`yine, awιzsha aytιw intonatsiyasιna baylanιslι boladι. Mιsalι: Bizler dem alιsqa shιqtιq. Bizler dem alιsqa shιqtιq!