& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti

1. kim, ne, qanday, qaysι, neshe, qansha, qalay, nege, ne o`zi, ne ushιn t.b soraw almasιqlarι arqalι: ne dep tursan`? Qaydan kiyatιrsan`? Mιnaw kim? ne qιlιp ju`r o`zi?
2. ma,-me,-ba,-be,-pa,-pe,-she soraw janapaylarι arqalι: sawdan` gu`jip atιr ma?
Mιnaw senin` u`yin` be? Siz she? Aman esen jetti me?
3. soraw intonatsiyasι arqalι. Bul adamdι bir jerde ko`rgendeymen? -sizin` bayag`ι saparι mennen qattι kewlin`iz qalg`an shιg`ar, ag`a? –dedi.
3. buyrιq ga`p
Buyrιq, o`tinish-tilek, ma`slahat-ken`es, jalιnιw, shaqιrιw sιyaqlι buyrιqlι ma`nide aytιlg`an ga`plerge buyrιq ga`p delinedi.
Buyrιq ga`plerdin` intonatsiyasι eki tu`rli boladι: birde olar xabar ga`ptin` intonatsiyasιna jaqιn buyrιqlι ma`nide aytιlsa , birde ko`terin`ki intonatsiya menen aytιladι. Aytιlιw o`zgesheligine qaray buyrιq ga`plerdin` keynine jazιwda noqat (.) ya u`ndew belgisi (!) qoyιladι. Mιs: Otιr Tolg`anay!
Yag`ay, Tolg`anay, sen olay deme. Qa`ne attan tu`s! Endigi ga`pti Amanqulbiy aytsιn.
1. Ko`binese buyrιq meyilinin` II ha`m III bettegi tu`rleri arqalι: mιs: Endigi ga`pti Amanqulbiy aytsιn. Bultlarg`a qarap tιm-tιrιs jata ber.
2. Buyrιq meyildin` II bettegi tu`rine –shι, -shi, -san`a/-sen`a` janapaylarιnιn` qosιlιwι arqalι anιqlanadι. Azιraq tιnιshlanshι, Batιray, shawqιm salmay turshι. Ha, ju`wernemek, kelsen`a`, bermag`an.
&U`ndew ga`p
So`ylewshinin` aytιlajaq pikirge ha`r tu`rli emotsionallιq tuyg`ι-sezimlerin bildiretug`ιn ga`plerge u`ndew ga`p delinedi.
u`ndew ga`pler o`zinin` negizgi mazmunιna qosa so`ylewshinin` quwanιw, tan`lanιw, ku`yiniw ya su`ysiniw t.b sιyaqlι ku`shli emotsionallιq tuyg`ι-sezimlerdi an`latadι. u`ndew ga`pler intonatsiyalιq jaqtan ayrιqsha ku`shli dawιs tolqιnι menen aytιladι. Jazιwda keynine barha u`ndew belgisi qoyιladι.
U`ndew ga`pler intonatsiyalιq jaqtan ayrιqsha ku`shli dawιs tolqιnι menen aytιladι, jazιwda keynine ba`rha` u`ndew belgisi qoyιladι.