& Tildin` ja`miyetlik xιzmeti

u`ndew ga`pler to`mendegi jollar menen u`ndewlik ma`nilerdi an`latadι:
1. Yapιrmay, alaqay, pah, pay, uwh, ah,haw t.b sιyaqlι tan`laq so`zler arqalι: pa, du`n`ya-ay! Alaqay palman ag`a kiyatιr! Uwh , ju`regim jan`a jay taptι g`oy!
2. Qanday, qansha, qanshama, qaysι, sonday, qalay, bunsha x.t.b ku`sheytkish ma`nili so`zler arqalι: bul qanday ahwal! Usιnday a`piwayι miynet erleri bizde qanshama ko`p deysiz!
3. Ga`pler su`ren-shaqιrιq ma`nisinde kelgende u`ndewlik ma`ni an`latadι. Jasasιn jer ju`zinde paraxatshιlιq! Elimiz gu`llene bersin! Ha`mme jιyιn terimge!
& Logikalιq pa`t
Ga`p ishinde so`zlerdin` orιn ta`rtibi arqalι en` a`hmiyetli so`zge logikalιq pa`t tu`sip aytιladι. Logikalιq pa`t tu`sken so`z bayanlawιshtιn` aldιnda keledi. Mιs: Oqιwshιlar terek ekti. Orιn ta`rtipke baylanιslι logikalιq pa`tti usι ga`ptegi basqa so`zge tu`sirip aytιwg`a da boladι: terekti oqιwshιlar ekti. (terekti kimler ekti? – Oqιwshιlar ekti. Demek , terekti basqa birewler emes, oqιwshιlardιn` ekkenligi xabarlanadι
Ku`n jer betin nurg`a bo`ledi.
Ga`ptegi bir so`zge a`hmiyet berilip , basqalarιna qarag`anda ku`sheytilip aytιlιwιna Logikalιq pa`t tu`sken so`z deymiz
& Jay ga`p
Jay ga`p- bir yamasa bir neshe so`zlerdin` sintaksislik baylanιsιnan du`ziletug`ιn sintaksislik birlik.
Jay ga`pler bir grammatikalιq tiykar- baslawιsh ha`m bayanlawιshtan du`ziledi. Olardιn` mazmunιnan tιyanaqlι oy-pikir an`latιladι. Mιs: Oqιwshιlar oqιwg`a a`bden qunιqtι.
O`z aldιna tιnayaqlι oy-pikirdi bildiretug`ιn sintaksislik birlik jay ga`p dep ataladι.
Jay ga`ptin` o`zine ta`n arnawlι belgileri bar:1) Olar tιyanaqlι oy-pikirdi bildiretug`ιn ga`plik belgige iye boladι:
2) eki ya bir bas ag`zanιn` tiykarιnan du`ziledi: 3) o`zine ta`n ga`plik intonatsiyasι boladι:
Mιs: Ba`ha`r baslandι. Balalar oyιng`a kiristi. j ay ga`pler qurιlιsι boyιnsha grammatikalιq tiykarιnιn` qatnasιna qaray eki bas ag`zalι ha`m bir bas ag`zalι ga`p bolιp ekige bo`linedi.
Jay ga`pler bas ha`m ekinshi da`rejeli ag`zalardιn` qatnasιna qaray ken`eytilmegen ha`m ken`eytilgen ga`p tu`rinde keledi.
Tek bas ag`zalardιn` quramιnan du`zilgen ga`p ken`eytilmegen jay ga`p dep ataladι. Mιs: Qon`ιraw qag`ιldι. Sabaq dawam etti. Ta`nepiske shιqtιq.
Ekinshi da`rejeli ag`zalar menen ken`eyip kelgen ga`pler ken`eytilgen jay ga`p dep ataladι.Ol bazarg`a ketti. Keshe bizler kinog`a bardιq. U`yge qonaq keldi.