Bevosita baholash usuli oichanayotgan kattalik miqdorini bevosita oichash asbobining hisoblash qurilmasi bo‘yicha bevosita topish imkonini beradi. Masalan, bosimni prujinali m anometr bilan, massani siferblatli tarozida, tok kuchini ampermetr bilan oichash va hokazo. Bu usulda oichash aniqligi uncha katta boim asa ham, oichash jarayonining tezligi uni amalda qoilanishda tengi yo‘q usulga aylantiradi.
Differensial usul oichanayotgan va m a’lum kattaliklaming ayirmasini oichashni xarakterlaydi. Masalan, gaz aralashmasi tarkibini havoning issiq o ‘tkazuvchanligiga taqqoslash y o ii bilan issiqlik o ‘tkazuvchanlik bo ‘yicha oichash.
G ‘oyatda aniq oichashlarda oichov bilan taqqoslash usuli qoilanadi. Bunda oichanayotgan kattalik oichash yordamida topilgan kattaliklar bilan taqqoslanadi. Masalan, o ‘zgarmas tokning kuchlanishini elektr yurituvchi kuchi normal element EYK iga teng boigan taqqoslash kompensatorida
o‘lchash yoki massani pishangli tarozilarda muvozanatlashtiruvchi toshlar bilan o‘lchash. Bu usul ta ’sir etuvchi kattaliklarning oichash natijasiga ta ’sirini kamaytirishga imkon beradi.
Nol (kompensatsion) usul oichanayotgan kattalikni qiymati m aium boigan kattalik bilan taqqoslashdan iborat, ammo ular orasidagi ayirma m aium kattalikni o‘zgartirish usuli bilan nolga keltiriladi. Potensiometrlar, muvozanatlashtirilgan ko‘priklar va boshqalar nol usulga asoslanib ishlovchi asboblarga misol b o ia oladi. Nol usul oichashning yuqori aniqligini ta ’minlaydi.
1.3-§. 0 ‘LCHASH 0 ‘ZGARTIRISHLARI VA 0 ‘ZGARTKICHLAR
Texnologik o ich ash larn in g m ohiyatini texnik jih a td an qisqacha quyidagicha ifodalash mumkin: ,J4ima, qanday qilib va nima bilan o ‘lcha- nadi?“. Shuning uchun, bundan keyin aniq fizik kattaliklarni oichash usullari va oichashlarning eng keng tarqalgan ishonchli ishchi vositalari: oichash o ‘zgartkichlari va oichash asboblari qarab chiqiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |