0‘zbekiston milliy ensiklopediyasi: Davlat ilmiy nashriyoti Toshkent 2005

konse ntratlar (uzum asali, vakuum-suslo , bekmes va h.k.); 
7 

---

konse rvalar (kompot, marinada, murabbo, jem, uzum pastasi va h.k.) hamda 
ikkilamchi mahsulotlar (uzumni dastlabki ishlashdan hosil bo„lgan chiqindilar -
uzum turpi, uzum boshining, sharbat va drojja qoldiqlari)ga boiinadi. Masalan, 
uzum turpidan oziqa uni, etil spirti, sirka, vino kislotasi, bo„yoqlar, urug„idan 
tanin, moy, uzum drojjalaridan oziqa drojjalari va boshqalar olinib, ular oziq-ovqat 
va konditer mahsulotlarini tayyorlash uchun foydalaniladi. Uzumchilikning oziq-
ovqat sanoati bilan uzviy bogiiqligi ham mana shunda. Uzum mahsulotlarining 
sifati, asosan, uzumning nav xususiyatlariga (uzum boshlari va g„ujumlarining 
yirikligi, rangi, shiradorligi), uni parvarishiga, tabiiy -iqlim sharoitlariga bogiiq. 
T okning boshqa mevali o„simliklarga nisbatan afzalligi yana shundaki, uni 
ko„paytirish qulay, ko„chati o'tqazilgach, 2 - 3 - yili hosilga kiradi va qulay 
sharoitda yaxshi parvarish qilinsa 100, hatto undan ko„p yil yashab, hosil berishi 
mumkin. T ok ildiz sistemasi kuchli boigani uchun, u qurg„oqchilikka ancha 
chidamli. Undan tog„ va tog* oldi yerlarini o„zlashtirish, qumli yerlar va jar 
yoqalarini 
mustahkamlashda 
ham foydalanish mumkin. T okni boshqa mevali 
daraxtlar uchun ancha noqulay boigan shoi'langan, toshloq, yer osti suvi yaqin (1-
1,5 m) yerlarda ham o„stirib, hosil yetishtirish mumkin. 
Uzumchilik mehnattalab boisada, aslida u serdaromad soha. Rayonlashtirilgan 
uzum 
navlari 
joyning 
tuproq-iqlimi 
sharoitlariga 
qarab 
to„g„ri 
tanlanib 
joylashtirilsa, tuproqqa ishlov berish va o„simlikning parvarishi bilan bog„liq 
barcha agrotexnika ishlari o„z vaqtida va sifatli bajarilsa, u jamoa xo„jaligi, dexqon 
xo„jaligi, pudratchi yoki ijarachi izmida bo'lishidan qat‟iy nazar yaxshi daromad 
beradi.