0‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi s. M. MahKamov, K. S. Mahmudjonova

Turg'unlashtiruvchilar bilan tayyorlanadigan eritmalar. Moddalarni gidroliz va oksidlanishdan saqlash maqsadida X DF ko^:rsatmasiga binoan askorbinat. xlorid. limon. uzum kislotalari. natriy karbonat va natriy gidrokarbonat, natriy ishqori, natriy va kaliy bisulfit va metasulfitlari. natriy tiosulfat. natriy sitrati. bir- lamchi va ikkilamchi natriy fosfat, natriy xloridi. rongalit, trilon B lar ishlatiladi. Ishqor va kislotalar eritmada ma’lum pH hosil qilib. ta'sir qiluvchi moddalar gidrolizining oldini oladi. Antiok- sidantlar esa kuchli qaytaruvchilar bo'lib. ta'sir qiluvchi modda- lardan ilgariroq oksidlanib. ularni oksidlanishdan saqlaydi. Trilon B eritma tarkibidagi og'ir metallar ionlar bilan birikib. ularning katalizatorlik xususiyatini yo'qotadi. Oson oksidlanadigan pre- paratlardan eritmalar barqarorligi quyidagi usullar bilan amalga oshiriladi:

• 
  ampula ichidagi havoni so'rib olish;
  
• 
  eritmani karbonat angidridga to'yingan suvda tayyorlash;
  
• 
  eritmani filtrlash. ampulalarga quyish va kavshariashni kar- bonat angidridi va inert gazlar oqimida olib borish;
  
• 
  kavsharlash jarayonida ampula ichidagi havoni eritmaning bug'i yordamida haydab chiqarib yuborish.
  

Bu jarayonlar F.A.Konyev va uning shogirdlari taklif qilgan usullar yordamida amalga oshiriladi.
Ampulada chiqariladigan inyeksion eritmalarga niisollar 16-jad- valda keltirilgan.

14. 
    jadval
    

Ampulada chiqariladigan eritmalar

Tartib №	Preparat nomi. kon- sentratsiyasi. hajmi	Turg‘unlashtiruvchilar	Sterillash usuli, daqiqa
1.	SoLCalcii chloridi 10%-5.10ml	-	120 °C da20
2.	SoLHexamethylentet- ramini 40 %- 5,10 ml	-	Aseptik sharoitda
3.	SoLNatrii chloridi 0.9 %-5, 10. 20 ml	-	120 °C da 15
4.	Sol. Glucosi 5-10-25-40% 10-20-25-50 ml	Vevbel reaktivi; 0,1 nHCl 0,26 g HCl 11 gacha suv pH-3,4	120 ^CC da 5-7
5.	Sol. Coffeini Natrii benzoatis 10 % - 1 ml	0,1 n NaCl - 4 ml 1 1 ga pH-3,4	100 °C da 30
6.	Sol. Acidi nicotinici 1 %-1 ml	7,0 NaOH 1 1 gacha pH - 5.0-7.0	100 °C da 30
7.	Sol. Natrii thiosulfatis	20.0 NaHCO3 0 1 1 gacha suv pH - 7.8-8Д	100 °C da30
8.	SoLAdrenalmi hydrochloridi 0J %- 1 ml	8,0 NaCl 1,0 natriy metabisulfit 5.0 xlorbutanolgidrat 0.01 n HC| 1 1 gacha	Aseptik sharoitda

9.	Sol. Acidi ascorbinici 5 % - 1 ml, 5 ml	2.0 natriy sulfit yoki 0.01 natriy metabisulfiti 23,85 gNaHCO3 bilan to'yintirilgan suv 1 1 gacha	100 °Cda 15
10.	Sol. Novocainamidi 10 %- 1 ml	5,0 natriy metabisulfiti 1 1 gacha suv	100 °C da 30
11.	Sol. Navecaini 0.25; 0,5; 1.0; 2 %- 1;2;25;5; 10 ml	0,1 n HCl pH - 3,8-4,5 gacha 1 1 gacha suv	100 °C da30
12.	SoL Progesteroni 1 %; 5 % - 1 ml	Benzil-benzoat 200 ml Shaftoli moyi 1 1 gacha	110 °C da 30
13.	Soi. Testosteroni proprionato 1 %; 5% - 1 ml	Shaftoli moyi 1 1 gacha	100 °C da30

Shpris-tyubiKlardagi inyeKsion eritmalar

Inyeksiya uchun ishlatiladigan eritmalaming istiqbolli turi shpris-tyubiklardir. Ular П-20-201 markali donadorlangan poli- etilendan bosim ostida qoliplab tayyorlanadi va 3 qismdan iborat bo'ladi: tana (ampula), qalpoqcha va igna bilan mandren (37-rasm). Shpris-tyubiklar ultratovush yordamida yuvilib. karbol kislota- si bilan chayiladi. So’ng yig'ilgach etilen oksidi bilan sterillanadi. Ularni to ‘ Idirish maxsus avtomatda bokslarda aseptik sharoitda olib borilib, 290-300 °C haroratda kavsharlanib, nomi tamg'alanadi.


37-rasm. Shpris-tyubikiar: 1- qalpoqcha; 2 - igna; 3 - ampula.
147
Tayyor mahsulot kun oralab. 60 °C haroratda 30 daqiqa davo- mida 2 marta sterillanadi. Shpris-tyubiklarning zich berkitilgan- ligi 6 kg yuk ta'sirida tekshiriladi. Inyeksion eritmalarni shpris- tyubiklarda chiqarish bir qancha afzalliklarga ega boTishiga qara- may. ularda dorilarni saqlash muddati nisbatan qisqa. Havoda- gi kislorod plastmassadan o'tishi natijasida dorilarning saqlanish muddati kamayadi. Lekin shunga qaramasdan favqulodda hodisa- larda dori-darmon yetkazib berish maqsadida eng kerakli dorilarni shpris-tyubiklarda chiqariladi. Jumladan. atropin sulfatning 0.1 % li eritmasi, promedolning 1-2 % li eritmasi. efedrinning 5 % li erit- masi, dimedrolning 1 % li, lobelin gidroxloridning 1 % li, kofein- benzoat natriyning 10 % li. morfinning 1 % li. omnoponning 2 % li eritmalari chiqariladi. Shpris-tyubiklar tayyorlash uchun poli- etiienning talabga javob beradigan tarkibi ishlab chiqilsa, kela- jakda bu dori turining ko'p miqdorda ishlab chiqarilishi uchun imkoniyat yaratiladi.