0‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi s. M. MahKamov, K. S. Mahmudjonova

Taxtakachlash usulida qobiqlash. Buusul tabletkani qoplash ..Draicota" tipidagi mashinalarda olib boriladi. Dastgoh ikki-
195 ta rotatsion mashina majmuasidan iborat bo'lib, biridan tabietka tayyorlanadi, u sinxron ravishda ikkinchi mashinaning qolipiga o'tkaziladi. Ikkinchi mashinaning qolip diametri birinchinikidan 1-2 mm kattaroq bo'lishi kerak. Qobiq tarkibi oldindan donador shaklga keltirilgan bo'lishi kerak. Bu massa ikkinchi mashinaning hampasidan avtomatik ravishda qobiq og'irligining 50 % miqdori- da qolipga kelib tushadi. Shundan so'ng birinchi mashinada tay- yorlangan tabletka niassa ustiga o'tkazilgach. qolgan 50 % i tablet- ka ustiga tushadi va u taxtakachlanadi. Bosim ta’sirida qobiq mas- sasi yumshaydi va tabletka ustini har tomonlama o'rab qoplaydi.
Bu usul bilan qoplash uchun juda ko'p tarkiblar tavsiya etilgan. Shulardan bir nechtasini ko'rsatib o'tamiz:

1. 
   Qand, kraxmal, glukoza 33 qismdan, stearin kislotasi I qism.
   
2. 
   Natriy AFS yoki MFS 10 qism, laktoza 89. kalsiy stearati 1 qism.
   
3. 
   OPS - 0,4 qism. laktoza - 98,6 qism. kalsiy stearati 1 qism va hokazo.
   

Parda hosil qilib qoplash. Bu usul zamonaviy va istiqbolli bo'lib. estetik jihatdan maqsadga muvofiq hisoblanadi.
Parda bilan qoplash bir necha xii usulda amalga oshiriiadi: eritmaga botirib olish. obakilash va maxsus qurilmalarda soxta ..qaynoq yuza“ hosil qilib olish bilan.
Eritmaga botirib olish oddiy moslama yordamida amalga oshi- riladi. Buning uchun tabletkaning bir tomonidan so'rg'ich yor- damida ushlab turgan holda. ikkinchi tomoni eritmaga botirib oli- nadi. Keyin tabletkaning boshqa tomoni botirib olinadi, bu jarayon bir necha marta qaytariladi. Bunday moslama yordamida soatiga 5000-8000 tabletka qoplanishi mumkin.
Obakilash usuli bilan qoplash maxsus qozonda olib boriladi va tabletkani yarim avtomat usulida qoplashdan farq qilmaydi. Bu usui bilan qoplash uchun alohida sharoit yaratish lozim. Erituvchi- lar tez yonuvchan va zaharliligini alohida qayd etish loziin. Hozir-
196

gi vaqtda yangi yo'nalish polimer moddalarni organik erituvchi- larida eritib purkash usulida bo'lib. bu usul ..soxta qaynoq yuza" da amalga oshiriladi. Bu murakkab qurilma bo'lib. ish bajariladi- gan qismiga tabietka solinadi. Qurilmaning tubidan tozalangan, ma^?lum haroratgacha istilgan va siqilgan havo yuboriladi. Bunda tabletkalar ko'tarilib, muallaq holatga kelib, „soxta qaynoq yuza“ hosil qiladi. Moslamaning yuqori tomonidan vaqti-vaqti biJan tez uchuvchi organik erituvchida eritilgan qobiq eritmasi purkaladi. Bu jarayon tabletka ustida madum qalinlikdagi qobiq hosil bo'lguncha purkaladi.
Qobiq qalinligi quyidagi tenglama bilan hisoblanadi:
p ’
bunda: l - qatlam qalinligi, m:
m - qobiq og'irligi. g;
p - qobiq zichligi, g/sm³;
s - tabletkaning yuzasi. sm².
Qobiq og"irligi quyidagi tenglama yordamida hisoblanadi:
m- ,
n
bunda:
- qobiqlangan tabletka massasi, g:
~ qobiqlanmagan tabletka massasi, g;
n - tabletkalar soni.
Qobiqning qayishqoqlik xususiyatini oshirish maqsadida plasti- fikatorlar (vazelin moyi, kanakunjut moyi. tvin va h.k.) qo'shiladi. Aks holda qobiqlangan tabletkaning chatnashi kuzatiladi.
Atoqli olim T. A. Groshoviyning doktorlik dissertatsiyasi shun- ga bag'ishlangan bo'lib, chuqur matematik mulohazalar bilan bu usulning afzalliklari nazariy tomondan asoslab berilgan.