1-§. Fanning mazmuni, vazifalari, predmeti va uslublari. Kimyoviy va mexanik texnologiyalar haqida tushuncha

A → R 
A + B → R 
Agar quyidagi tipdagi oddiy qaytmas reaktsiya borsa 
A → B 
taʻsirlashayotgan reagentlar kontsentratasiyasining vaqt boʻyicha oʻzgarishi 
grafik tarzda ifoda ifoda etish mumkin(1.27-rasm). 
1.27-rasm. Qaytmas oddiy reaktsiyalarda reagentlar kontsentratasiyasining 
vaqt boʻyicha oʻzgarishi 
 
1.27-rasmdan koʻrinadiki, reaktsiyaning borishi davmida vaqt oʻtishi bilan A 
moddaning kontsentrtsiyasi uzluksiz ravishda kamayib boradi va maʻlum vaqt 
oʻtgach reaktsiya amalda toʻxtaydi hamda analitik tahlil natijalariga koʻra A modda
A 
Konts
entr
siya
Vaqt 
В 

---

reaktsion aralashmada qolmaganligi aniqlanadi. Shu bilan bir vaqtda reaktsion 
aralashmada B modda miqdori ortib maksimal darajaga etadi. 
Oddiy qaytar reaktsiyalarda
 
moddalar kontsentratsiyasining oʻzgarishi 1.28-rasmda keltirilgan. Bunda oldingi 
keltirilgan reaktsiyadigi singari vaqt oʻtishi bilan A modda kontsentratsiyasining 
kamayishi va B modda kontsentratsiyasining ortib borishi kuzatiladi.Qaytmas 
reaktsiyalardan farli ravishda maʻlum bir vaqt oʻtgach sistemada muvozanat 
vujudga keladi va tashqi shoroitning oʻzgarmas qiymatlarida A va B moddalarning 
kontsentratsiyasi oʻzgarmay qoladi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
1.28-rasm. Qaytar oddiy reaktsiyalarda reagentlar kontsentratasiyasining 
vaqt boʻyicha oʻzgarishi 
Ketma-ket boradigan reaktsiyalar – bular oraliq bosqichlarda bilan boradigan 
reaktsiyalar hisoblanadi. Eng oddiy monomolekulyar ketma – ket boradigan 
reaktsiyalarni quyidagi sxema yordamida ifoda qilish mumkin: