1- мавзу индивидуал ривожланиш биологияси фанининг тарихи
Эмбрионни ўрганиш усуллари
Download 150.04 Kb. Pdf ko'rish
|
8 (1)
- Bu sahifa navigatsiya:
- Document Outline
Эмбрионни ўрганиш усуллари:
Эмбрионни ўрганиш учун, ҳар хил усуллардан фойдаланилади. 1. Тирик эмбрионни кузатиш усули. Бунда тирик эмбрион оддий кўз ёки лупа, микроскоплар билан кузатилади ва тегишли хулосалар чиқарилади. 2. Фиксасия қилинган эмбрионни ўиганиш усули. Бу усул ёитиамида эмбрион олдин фиксасия қилиниб, маълум вақтдан кейин тўлиғича, ёки унинг қисмлари ўиганилади. 3. Гистокимёвий усул. Бу усул ёрдамида маълум кимёвий модда, ёки кимёвий жараённинг маълум орган, ёки тўқимага таъсир этиши ўрганилади. Бунинг учун, маълум тўқимадан бўлак олиниб, гистологик препарат тайёрланади ва ўиганилади. 4. Радиоавтография. Радиоактив изотопли атомлар эмбрионга озуқа, ёки бошқа йўллар билан юборилади. Кейин оигаЖилардан гистологик препарат тайёриаб, уларқайси органлаига борганлиги ва таъсири ўрганилади. 5. Микрохирургия усули. Эмбриоиининг жуда кичиклигида махсус нозик асбоблан сиуша ёки волфром игна, пинсет, скаЖпелларёрдамида эмбрионниииг маълум қисми ажратиб олиниб ўрганилади. Бунда, асбоблар микроманипулятор ёрдамида бошқарилади. Бундай тажрибаларни дастлаб В. Ру ўтказган. 6. Сунъий муҳитда эмбрионни ўстириш усули. Эмбрионнинг маълум қисмини, бутунлигича сунъий шароитда ўстириб, унинг маълум хусусиятларини ўрганиш мумкин. 7. Биокимёвий усул. Бу усул ёрдамида эмбрион ҳужайраси, ёки тўқимасидаги моддаламинг таркиби ўиганилади. Бунинг учун, биокимёнинг ҳамма усулларидан фойдаланиш мумкин. 8. Нурлантириш усули. Бунда, эмбрионнинг маълум қисмини зарарлантириш учун нурлантирилади. Бунинг учун, рентген ва бошқа нурлардан фойдаланиш мумкин. 9. Иммуно-биологик усул. эмбрионда иммунитет ҳосил бўлиши ўрганилади. 10. Экологик усул. экологик омилламинг эмбрионга таъсири ўрганилади. 11. Ген инженерияси усули. Маълум ген бир эмбриондан кўчирилиб, иккинчисига ўтказилади ва ўрганилади. Тирик организмлар индивидуал ривожланиши, яъни онтогенези зиготадан табиий ўлимгача бўлган даврни ўз ичига олади. Онтогенезнинг иккита типи фарқланади: 1. Бевосита, ёки тўғри ривожланиш. Онтогенезнинг бу типида, тухумдан чиққан ёки туғилган организмнинг тузилиши ва ташқи кўриниши ота-она организмига ўхшайди. Аммо айрим аъзоларнинг етишмаслиги, гавдасининг кичиклиги билан ота- онасидан фарқ қилади. Аста-секин ўсиб, ота-она организмига ташқи кўриниши ва тузилиши жиҳатдан ўхшайди. Жумладан, одамда, сут эмизувчиларда, қушларда, судралиб юрувчиларда ва айрим умуртқасиз ҳайвонларда бола туғилганда ота-онасига ўхшайди. 2. Билвосита ривожланиш. Бунда, тухумдан чиққан бола личинка дейилади ва у ташқи ҳамда ички тузилишига кўра, ота- онасидан кескин фарқ қилади. Жуда кўп ўзгаришлардан кейин ота- она организмига ўхшаш қиёфага киради. Бундай ҳодиса метаморфоз дейилади ва у кўплаб умуртқасизлар, ҳамда амфибияларга хосдир. Онтогенез икки босқичга бўлинади: 1. Пренатал, ёки туғилишдан олдинги босқич. Бу босқич жинсий ҳужайраларнинг етилиши, уруғланиш ва эмбрион ривожланишини ўз ичига олади. Бу босқич ҳам икки даврга бўлинади: а) проэмбрионал (прогенез) даври-жинсий ҳужайраларнинг етилиши ва ривожланиш даври тушунилади; б) эмбрионал давр-зигота ҳосил бўлишидан эмбрион, туғилишигача бўлган давр тушунилади. 2. Постнатал, ёки постэмбрионал босқич-туғилишдан табиий ўлимгача бўлган давми ўз ичига олади. Document Outline
Download 150.04 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling