1- ва 2-лаборатория ишлари

2.2. Т-синфли тўлқинлар

Юқорида айтиб ўтилганидек, Т-синфли тўлқинларда бўйлама ташкил этувчилар мавжуд эмас (Е_zқН_zқ0). Ушбу шартни (2.9) ифодага қўйсак, қуйидаги тенглама ҳосил бўлади:

₂²Е_х қ ₂²Е_у қ ₂²Н_у қ ₂²Н_х қ 0. (2.10)
Электромагнит тўлқин узатиш линиясида мавжуд бўлиши учун векторларнинг хеч бўлмаса бир жуфт проекциялари нолдан фарқли бўлиши лозим (масалан Е_x0, Н_y0). (2.10) шарт ₂ қ 0 бўлганда бажарилаи, чунки Е_хқ0/₂² шарт фақат ноаниқлик ҳолатида нолдан фарқли.
(2.4) ифодадан қуйидагига эга бўламиз:
₁² қ –k² ёки ₁ қ jk, (2.11)
Бунга кўра Т-синфли тўлқин йўналтирувчи тизимда ҳудди эркин фазодаги каби ҳоссалар билан тарқалади.
Т-синфли тўлқин ₂ коэффициентининг нолга тенглиги, ушбу тўлқинниг тузилиши частотага боғлиқлигини кўрсатади. Ушбу олат энг қуйи частотада ҳам (fқ0, қ) ўринли (яъни доимий токда).
Бошқа томондан, ихтиёрий узатиш линиясида:
₁² қ ₂² – k².
Агар тўлқинўтказгич бўлакларидаги йўқотишларни ҳисобга олмасак:
₁ қ қj  j,
яъни

ёки

Бунга кўра, ₂0 бўлган линияларда (Е ва Н синфли) k > ₂, ёки (2/) > ₂, ёки
(2.12)
(2.12) ифодани қуйидагича таҳлил қилиш лозим:
дисперсияли тўлқинли (Е, Н, ЕН ва НЕ) тўлқинўтказгичларда ихтиёрий узунликли тўлқин эмас, балки, (2.13) шартни қондирувчи тўлқинлар йўқотишларсиз тарқалади.
(2.13)
Т-тўлқинли линияларда эса _крқ, яъни, ихтиёрий узунликли тўлқин ва доимий ток ҳам йўқотишларсиз тарқалади. Доимий ток тарқалиши учун камида иккита ўтказгич бўлиши лозим. Тўлқинўтказгичда ҳам иккита ёки ундан кўп ўтказгич бўлиши лозим.
Айтиб ўтилган хоссалар қуйидаги ҳулосаларга олиб келади:

• 
  Т-синфли тўлқиннинг йўналтирувчи тизим кўндаланг кесимидаги майдон тузилиши шу тизимдаги электростатик майдон тузилишига мос келади;
  
• 
  Т-синфли тўлқинлар фақат электростатик майдон мавжуд бўлиши мумкин бўлган йўналтирувчи тизимларда (бу шартга коаксиал, икки симли, полоскали тўлқинўтказгичлар каби икки ёки ундан ортиқ ўтказгичга эга бўлган йўналтирувчи тизимлар жавоб беради).
  

Т-синфли тўлқин ва электростатик майдоннинг ўхшашликлари билан биргаликда, уларнинг ўзаро фарқларини ҳам айтиб ўтиш лозим. Бўйлама йўналишда Т-синфли тўлқиннинг векторлари вақт мобайнида ўзгарувчан, электростатик майдонда эса ушбу векторлар доимий қийматга эга.