1-2-amaliy mashg‘ulot. Dorivor mahsulotlarni tayyorlash

FRANGULA PO‘STLOG‘I – CORTEX FRANGULAE


Mahsulotning mikroskopik tuzilishi. YUmshatilgan po‘stloqni po‘kak orasiga olib, juda yupqa qilib ko‘ndalangiga kesiladi. So‘ngra preparatga floroglyusin eritmasi va xlorid kislota ta’sir ettirib, mikroskopning katta va kichkina ob’ektivlarida ko‘riladi (2-rasm).
Po‘stloqning ko‘ndalang kesimida 10–20 qator qizil-qo‘ng‘ir hujayrali keng probka qavatini ko‘rish mumkin. Po‘stloqning parenxima hujayrasida druzlar bor. Tashqi po‘stloqda kam yog‘ochlangan yumaloq shaklli tolalar guruhi bo‘ladi. Ichki po‘stloqda bir-ikki, ba’zan uch qator (eniga nisbatan) o‘zak nur hujayralar joylashgan. Bu hujayralarda antratsen unumlari ko‘p bo‘lganidan ishqor eritmasi ta’sirida to‘q qizil rangga bo‘yaladi (boshqa po‘stloqlardan farqi). O‘zak nurlarining oralarida guruh-guruh holda joylashgan qalin po‘stli, yog‘ochlangan hamda kristalli hujayralar bilan o‘ralgan tolalar – stereidlar bo‘ladi. Kristallar bilan qoplangan tolalar po‘stloqning bo‘yiga kesilgan preparatda yaxshi ko‘rinadi. Po‘stloqda tosh hujayralar bo‘lmaydi (boshqa po‘stloqlardan farqi).
2-rasm. Frangula po‘stlog‘ining ko‘ndalang kesimi.
1 – po‘kak (probka) qavati; 2 – kollenxima; 3 – birlamchi po‘stloq; 4 – ikkilamchi po‘stloq (floema);
– birlamchi po‘stloqdagi stereidlar; 6 – druzlar; 7 – kristallar bilan o‘ralgan stereidlar;
8 – o‘zak nur hujayralari.

ROVOCH ILDIZI – RADICES RHEI


Mahsulotning mikroskopik tuzilishi. YUmshatilgan ildizni ko‘ndalangiga kesib, mikroskop ostida ko‘riladi. Ildizning ko‘ndalang kesimi ikkilamchi tuzilishda bo‘lib, floema bilan ksilema o‘rtasida halqa shaklida kambiy joylashgan. Markazida o‘zak bo‘lmaydi. O‘zak nurlari keng, yirik hujayralardan iborab bo‘lib, ular to‘q sariq rangli yo‘l shaklida ko‘rinadi. Ildizda mexanik to‘qimalar – tolalar va toshsimon hujayralar bo‘lmaydi. Parenxima hujayralarida ko‘p miqdorda yirik druzlar hamda kraxmal donachalari bor (3-rasm).
Rovoch ildizi kukuni (poroshogi) ham mikroskop ostida ko‘riladi. Kukunda (poroshokda) juda ko‘p kraxmalli parenxima hujayralari hamda yirik suv naylarining bulaklarini va nihoyatda katta druzlarni ko‘rish mumkin. Kukunda mexanik to‘qimalar – tolalar va toshsimon hujayralar bo‘lmaydi.
Kukun (poroshok) ishqor eritmasi bilan namlansa, u to‘q qizil rangga (antratsen unumlariga reaksiya) kiradi, temir-ammoniy achchiqtosh eritmasi ta’sirida esa qora yashil rangga (tanoglikozidlarga reaksiya) bo‘yaladi.