1-7 Yongir o'chirish 2019. p65

Avtomobil transport vositasining turg‘unligi — avtomobil transport vositasining haydovchisi bergan harakatni saqlashga qodirligi. Yong‘in o‘chirish avtomobili turg‘unligining ko‘rsatkichlari berilgan harakatni amalga oshirish uchun avtomobilni boshqarish bo‘yicha haydovchi imkoniyatlarini hisobga olmasdan faqat avtomobil transport vositasining imkoniyatlarini tavsiflaydi.
Avtomobil transport vositasining boshqaruvchanligi — avtomobil transport vositasining haydovchining boshqaruv organlariga ta’siriga javob qaytarishga qobiliyati (rul, uzatma muftasi pedali, tormoz pedali, uzatish qutisi richagi). Avtomobilning boshqaruv ko‘rsatkichi avtomobil-haydovchi tizimining holatini tavsiflaydi.
Avtomobil transport vositasi turg‘unligi va boshqaruvining yagona baho ko‘rsatkichlari yo‘q. Haydovchini turg‘unligiga sinovlarning faqat bir turida — qiya platformada avtomobil transport vositasini ag‘darishda «e’tiborga» olmaslik mumkin. Avtomobil transport vositasining turg‘unligi va boshqaruvga sinash- ning barcha turlarida deyarli avtomobil-haydovchi tizimining holati baholanadi. Shuning uchun hozir quyidagilarga sinflanadigan avtomobil transport vositasining turg‘unligi haqida gapiriladi:
boshqaruv turg‘unligi yo‘qolishi bo‘yicha (7.10-a, b, c rasm): bo‘ylama, ko‘ndalang.

10. 
    rasm. Avtomobilni boshqarish turg‘unligini yo‘qotishi:
    a — qiyalikda (bo‘ylama): b — qiyalikda (ko‘ndalang):
    c — burilishda (bo‘ylama).
    

Boshqaruv turg‘unligi yo‘qolishining natijasi bo‘yicha (7.10-rasm):

• 
  ag‘darish (avtomobilning bir o‘qi yoki bir tomon g‘ildiraklari yuklanishi);
  
• 
  uyum — g‘ildiraklarning tayanch sirtga nisbatan sirg‘alishi, (7.9) shart bajarilmaydi;
  
• 
  harakat trayektoriyasidan chetlashish (7.11-a rasm) avtomobil transport vositasini boshqarishning trayektoriyali turg‘unligi;
  

harakat kursidan (yo‘nalishidan) chetlashish (7.11-b rasm) avtomobil transport vositasini boshqarishning kurs turg‘unligi.

10. 
    rasm. Avtomobilni boshqarish turg‘unligini yo‘qotishi:
    

a — trayektoriya bilan; b — kurs bilan; BK-harakat yo‘li belgisining kengligi;
A₁ — ko‘ndalang siljish; A₂ — burchakli siljish; 1 — harakat yo‘lining
markazi; 2 — belgi; 3 — avtomobil, boshqaruv chidamliligini yo‘qotishgacha;
4 — avtomobil, boshqaruv turg‘unligini yo‘qotganda.
Avtomobil transport vositasining boshqaruv turg‘unligi yo‘qolishi sodir bo‘lgungacha harakat rejimi bo‘yicha: statik, dinamik.