1-amaliy mashg’ulot: jismоniy yuklаmаlаrgа mоslаshishi (аdаptаtsiya) vа оrgаnizmning zаhirа imkоniyatlаri amaliy mashg’ulot maqsadi

Farmakologik tiklash vositalari
Sportchilarni ish qobilyatini bir me’yorida saqlash, katta yuklanishlardan keyin, o‘tkir va surunkali charchash, o‘ta charchash, betoblik holatilarda, zamonaviy sportda har xil farmakologik moddalar qo‘llanilmoqda. O‘simlik farmkologik moddalarga ko‘proq ahamiyat beriladi. Har bir vaziyatda trener va vrach birgalikda farmokologik moddalarni qabul qilish masalasini yechishlari lozim.
Vitaminlar. Sportchilarning ish qobilyatini qayta tiklashda vitaminlar alohida o‘rin egallaydi. Ma’lumki, vitaminlarning yetishmovchiligi ish qobilyatining pasayishiga, charchash va har xil kasallik holatilariga keltirishi mumkin.
Bu dorilar ferment sistemalarini aktivlashtiradi, immunitetni oshirishga ko‘maklashadi, to‘qimada kislorodni o‘zlashtirishni yaxshilaydi, nerv va gumoral regulitsyani rivojlantiradi, modda almashinuvi chiqindilarini organizmdan chiqib ketishini tezlashtiradi. dorilarni buyurishga faqat vrachning huquqi bor. Ularni trenerlar tomonidan buyurilishi, sportchilarni o‘zlari qo‘llashi man etiladi. Bolalar va o‘smirlar dorilarni qo‘llashda alohida extiyot bo‘lmoqlari lozim.
Plastik ta’sir xususiyatiga ega bo‘lgan dori-darmonlar (nukleotidlar) hujayralarning tiklanishiga va ularning ichida regenerativ jarayonlarini kechishiga yordam beradi, anabolik xususiyatlari va distrofiyaga qarshi ko‘rsatish xususiyatigsha ega. Uglevod almashinuviga ta’sir ko‘rsatadi, ferment va koferment-larni yetishmasligi to‘ldirishda ko‘maklashadi, yurak va skelet mushaklarida modda almashinuvini yaxshilaydi. Jismoniy zo‘riqishlar natijasida rivojlangan miokard distrofiyasini oldini olishida va davolashda bu guruh dorilarning ahamiyati kattadir. Bu guruhga kaliy orotat, riboksin, ATF, oqsil aralashmalari va ozuqa qo‘shimchalar kiradi. Energetik tag‘siriga ega bo‘lgan dori darmonlart. Kislorod yetishmovchiligiga (gipoksiya organizmni turg‘unligini oshiradi). Kerakli energetik modda-larni ehtiyot qiladi, metabolik reaksiyalarga tezda kirishadi va Krebs siklida tez so‘riladi va sarflanadi, fermentlarni va kofermentlarni aktivligi oshiradilar, katta yuklanishlarda organizmda hosil bo‘ladigan zararli radikallarni miqdorini kamaytiradi. Bu guruh dori darmonlarga karnitin xlorid, pikamilon,yantar kislotasi, panangin, nootropil kiradi.
Antioksidantlar (vitamin Ye, tokoferollar va boshqalar) uzoq vaqt davolovchi etadigan mashg‘ulotlarda lipidlarning ortiqcha ko‘p miqdori hosil bo‘ladigan zararli moddalarni ta’sirini o‘tmaydigan qilib qo‘yadi.
Adaptogenlar-bular asosan o‘simliklardan olinadigan biostimulyatorlardir (jeng‘sheng‘, xitoy limonniki, levziya (maral ildizi). Bular qatoriga va kompleksli dorilar ham kiradi Ular organizmni turli xil zkstremal ta’siriga qarshilikni oshiradi, yuklanishlardagi funksional o‘zgarishlarni tiklashga ko‘maklashadi. Tezlik va kuchli yuklanishlarda, zo‘riqish bilan hamda o‘ta diqqat va murakkab koordinatsiyali harakat talab qiluvchi sport turlarida samarali qo‘llaniladi.