1. Analitik ximiya páni hám oniń metodlari. Analitik ximiya pániniń awil xojaliq pánleri menen baylanisliǵi

Fermentler tásiriniń qaytaruwshańliǵi

Tiri organizmde ótetuǵin ximiyaliq ózgerisler qaytar prosessler boladi. Soniń ushin fermentler hám qaytar reaksiyaniń eki jónelisinde, yaǵniy reaksiyani oń hám shep tárepke tezlestiriw qásiyetlerine iye boladi. Fermentativ prosesslerdiń jónelisi reaksiyaǵa kirisip atirǵan zatlardiń hám reaksiyalardiń aqirǵi ónimleri konsentratsiyasi menen belgilenedi. Bunnan sol juwmaqqa kelinedi, tiri organizmdegi jasalma prosessler hám kletkalarda zatlardiń tarqaliw prosessleri fermentler tásiriniń qaytaruwshańliǵi esabinda ámelge asiriladi.

Bir ferment reaksiyaniń ortaliq jaǵdayina qarap zatlardiń sintezleniwin yamasa olardiń tarqaliwi tezlestiriliwi mumkin.

Fermentlerdiń bunday qásiyeti bar ekenligin birinshi mártebe 1988 jilda rus ilimpazi prof. A.Ya. Danilevskiy belokli zatlardiń sintezleniwi hám olardiń tiykarǵi bólimlerge tarqaliw prosesslerin uyreniw tarawindaǵi ilmiy izertlewlerinde tájriybe joli menen aniqlap bergen edi. Keyinshelik bolsa I.P.Pavlov, A.I.Oparin hám basqa ilimpazlardiń ilimiy izertlewleri hám fermentlerdiń bul qásiyetlerin aniqlap bergen.

Fermentlerde bar bolǵan bul qásiyettlerdi bir qansha misallarda kórsetiw mumkin.

Misali lipaza fermenti ortaliqta suwdiń muǵdari kóp bolǵanda maylardi gliserin hám may kislotalarina tarqatadi, suw az bolǵanda bolsa kerisinshe - gliserin hám may kislotalarinan maylardiń sintezleniwin katalizleydi.

Lekin házirgi zaman maǵliwmatlarina kóre, fermentlerge tán emesligi hám aniqlanǵan.