1. Analitik ximiya páni hám oniń metodlari. Analitik ximiya pániniń awil xojaliq pánleri menen baylanisliǵi

Fermentlerdiń ximiyavliq tábiyati hám duzilisi.

Barliq fermentler turli fizikaliq hám ximiyavliq faktorlar (ultiraqizil nurlar, ultiradawislar, mineral yamasa ayrim organik kislotalar, siltiler, awir metallar duzlar siyaqlilar) tásirinde oksiller siyaqli denaturasiyalanadi. Fermentler hám gidrolizlengende beloklar siyaqli aminokislotalar payda etedi hám bular hámmesi fermentlerdiń beloklardan ibarat ekenligin dálilley baslaǵan. Fermentlerdiń aniq belok tábiyatli ekenligin dálillewshi dálillerden biri olardi taza (kristall) halda ajratip aladi. Házirgi waqitta 2000 den kóbirek ferment aniqlanǵan bolip, olardiń 200 den kóbirek taza kristall halda ajratip alinǵan. Ximiyaliq qurami jaǵinan barliq fermentlerdi eki gruppada bóledi, yaǵniy bir hám eki kómponentli gruppalarǵa. Bir komponentli termentler molekulalari tek polipeptid yamasa ápiwayi beloklardan quralǵan boladi. Bunday fermentlerge misal etip pepsin, tripsin, papain, uriaza, ribonukliaza, fosfotaza siyaqlilardi misal qiliwimiz mumkin. Eki komponentli fermentler molekulalari ápiwayi beloklardan hám beloksiz zatlardan ibarat boladi. Soniń ushin hám eki komponentli fermentlerdi quramali beloklardiń wakilleri dep esaplaydi. Eki komponentli fermentlerdiń beloksiz bólimin kofaktor dep ataydi. Eki komponentli fermentlerdi xolofermentler dep, bir komponentli (taza beloktan ibarat) fermentlerdi apofermentler dep ataydi. Kofermentler anorganik hám organik quramli boladi. Anorganik kofaktorlar qatarina Zn²⁺, Mg²⁺, Mn²⁺, Fe²⁺, Cu²⁺, K⁺, Na⁺ siyaqli ionlardi kiritiw mumkin. Misali, karboksipeptidaza alkogoldegidraza molekulasinda sink, sitoxromoksidazalar, katalaza peroksidazalar molekulasida temir boladi hám t.b. Organik kofaktorlardi basqasha qilip kofermentler dep hám aytadi. Organik kofaktorlar (kofermentler) di kóbinese vitaminler quraydi.