1. Analitik ximiya páni hám oniń metodlari. Analitik ximiya pániniń awil xojaliq pánleri menen baylanisliǵi

Qalqanaldi bezleriniń gormoni

Bul bez qalqan tárizli bez qaptal bólekshesiniń arqa bóliminde jaylasqan, tórt mayda deneden ibarat bolip, olardiń awirliǵi adam hám haywanlarda 0,3 gr dan 0,15 gr ǵa shekem boladi. Bul bez baliqlarda basqa barliq amfibiyalarda hám haywanlarda ushraydi. Bezlerdiń awirliǵi hám ulkenligi arzimas dárejede bolsa hám, olar fiziyalogik jaqtan ulken ahmiyetke iye.

Suwret,suwret,suwret,suwret

Bul bezler toliq alip taslanǵanda nerv sistemasi artiqsha qozǵaliwshań bolip qaladi. Buniń nátiyjesinde qayta-qayta qorqiwǵa tusip aqiri ólip qaladi. Bul kesellik 1909 jilda aniqlanǵan bolip, tetaniya-qaltiraqliq dep ataladi.

Parateroid bezlerinen aktiv ekstrakt – parateriokrin(paratgormon) ajratip alinǵan. Sol ekstarkt sonday keselikke ushraǵan haywan organizine jiberilse, oni qaltiraqliqtan saqlap qaladi.

Keseliktiń kelip shiǵiw mexanizmi tómendegishe dálillew mumkin. Paraterioid bezler funksiyasiniń joq boliwi qandaǵi kalsiy muǵdariniń keskin kemeyip ketiwine hám qandaǵi fosfatlar muǵdariniń artiwina alip keledi. Bul bolsa óz nawbetinde nerv bulshiq et toqimalariniń qozǵaliwshańliǵiniń artiwina sebepshi boladi.

Qaramallardiń qalqantárizli bezinen molekulyar awirliǵi 8500 hám 900 átrapinda bolǵan polipeptid ajratip alinǵan. Ol biologiyaliq jaqtan judá aktiv ekenligi aniqlandi há 1970 jilda taza halda ajratip alinip 84 aminokislotadan quralǵan bir polipeptid shinjirdan ibarat ekenligi aniqlandi.

Ulken jasli organizmlerde parateriod bezleriniń keseligi az ushraytuǵin hadiyseler. Bul kesellik jas organizmlerde kóbirek ushraydi. Bul kóbinese parateroid bezleriniń jetispewshiliginen kelip shiǵadi. Kóbinese buqaqti alip taslap islengen satsiz operasiyalar nátiyjesinde payda boladi. Bul keselliklerdi kalsiyli duzlar yamasa D vitamini peroz usilinda emlew jaqsi nátiyje beredi.