1. Analitik ximiya páni hám oniń metodlari. Analitik ximiya pániniń awil xojaliq pánleri menen baylanisliǵi

Gipofiz bezi gormonlari

Gipifiz bezi ishki sekresiya bezleriniń ishinde eń ahmiyetlisi bolip, oni miy artiǵi hám dep ataydi. Ol miydiń tiykarinda jaylasqan bolip, kólemi jaǵinan juda kishkene boladi.

Gipofiz beziniń tiri organizmge gormonal tásiriniń hár turliligi oniń bir neshe bólimnen ibarat ekenliginen derek beredi. Ol ush anatomic bólimnen: aldińǵi, orta hám arqa bólimnen ibarat bolip, hár bir bólim organizm ushin áhmiyetli fiziyalogiyaliq áhmiyetke iye bolǵan hám belgili bir waziypalardi orinlawshi gormonlar islep shiǵaradi.

Gipifiz beziniń aldińǵi bóleginen islep shiǵarilatuǵin barliq gormonlar polipeptid yamasa belok tárizli zatlar bolip, olar organizmniń ósiwine, zat almasiw prosessine, barliq endokrin bezlerdiń hám sut bezleriniń jumisina juda kushli tásir kórsetedi.

Gipofiz beziniń bul bólimin kóbinese trop hám tropin gormonlari dep ataydi.

Somototrop (ósiw gormoni) – bul gormon dáslep 1921 jilda aniqlanǵan bolip, 1956 jilda taza halda gipofiz bezinen ajratip alinǵan.

Bul gormon organizmde belok, DNK, RNK, glikogen siyaqlilardiń sintezleniwin tezlestiredi, lekin may hám glyukozaniń tarqaliwin kusheytiredi. Bul gormon organizmde tiykarinan ósiw hám rawajlaniw prosesslerin basqariwda qatnasadi. Gormon az islep shiǵarilǵanda, ásirese jas mallar ósiwden toqtaydi. Giperfunksiyasinda kerisinshe haywanlar normal ósiwge qaraǵanda kushli ósip ketedi – gigantizm juz beredi.