1. Ҳазм қилиш типлари. Оғиз бўшлиғида ҳазм қилиш

30 Қалқонсимон, қалқонсимон олди, меъда ости ва буйрак усти безларининг ва уларнинг гормонларининг структура ва функционал характеристикаси.

Odamlarda buyrak usti bezining po'stloq qismi uch qavatdan tuzilgan: tashqi qavat –

koptokchali soha; o'rta qavat – tutamli soha va ichki qavat – to'rli soha. Bezning po'stloqqismi uchta gormonal faollikka ega bo'lgan steroidlarni sintezlaydi: kortizon
(gidrokortizon), aldosteron va kortikosteron. Odam balog'atga yetguncha va qarigan
vaqtida to'rli sohada sintezlanuvchi jinsiy gormonlar ma'lum rol o'ynaydi.
Kortikoidlar juda ko'p jarayonlarga ta'sir qiladi. Ammo bu ta'sirlarning asosiylari: 1)
mineralokortikoid samara – elektrolitlar almashinuviga ta'sir etish; 2) glyukokortikoid
samara – uglevodlar almashinuviga ta'sir qilishdir. Qalqonsimon bez ichki sekretsiya bezlari icida eng kattasi bo'lib (15-30 g), diametri
har xil bo'lgan follikullardan iborat. Follikullarning ichki yuzasi kubsimon epiteliy bilanqoplangan. Bu hujayralarning asosiy hususiyati qondagi yodni kimyoviy va elektrikgradiyentga qarshi ajratib olib, uni gormonnal faol organik moddalarga aylantirishdaniborat. Bezning asosiy gormonlari tiroksin (T4) va triyodtironin (T3) follikulalar epiteliyiishlagan kolloidning tarkibida bo'ladi. Follikullar atrofida tireokalsitoninni sintezlovchiparafollikulyar hujayralar joylashgan.
Follikullar atrofidagi bo'shliqdan juda ko'p kapillyarlar o'tadi. Bu kapillyarlar orqali
bezga gormonlarning sintezlanishi uchun zarur bo'lgan moddalar yeetkazilib, tayyor
gormon qonga chiqariladi
31 Гормонларнинг гипо- ва гиперсекрециясида организмдаги функционал ўзгаришлар