1. basketbol o’yin tarixi basketbolni rivojlanish tarixidan o’zbekistonda basketbolni rivojlanishI

Yugurish maydonda harakatning asosiy usuli bo’lib hisoblanadi. Bu usul og’irlikni oyoqning butun kaftiga qo’yib yoki uni tovondan oyoq uchigal o’tkazib, oyoqlarni odatdagidai birmuncha ko’proq egib yumshoq qadamlar bilan bajarnladi. Tezlanishlarnn va keskin yugurishlarni bajarish uchun kisqa qadashar' bilan oyoq uchida yuguriladi.
Sakrashlar. Basketbolchilar sairashlarni bir yoki ikki oyoq bilan depsinib bajaradilar. O’yiY davomida sakrashlar ko’pincha oldindan tayyorgarliya ko’rilmasdan va qayta-qayta bajariladi. Harakat vaqtida bir oyoq bilan depsinshpdan oldin oxirgi qadam uzatiladi, bir oz egilgan depsinish oyog’i esa erga tovondan qo’yiladi. Tshzadan to’g’ri burchakkacha bukulgan, silkinch oyog’i oldiga-yuqoriga erkin chiqariladi.
Ikki oyoqda depsinish ham yugurib kelib, ham bir joyda turgan holatda bajariladi. Buning birinchisidan oxirigi qadam huddi bir oyoqda depsingan naytdagmdek qo’yiladi. Silqinch oyog’i tayanch oyoq yoniga to’liq qo’yilgandan so’ng baravariga depsgashladi. Bir joydan turib sakragandagi depsiiishni basketbolchi turish holatining o’zidayoq oyoqlarini tezlik bilan to’g’rilash va qo’llarini oldinga-yuqoriga harakatlantirish bajaradi. Bunday paytda erga bir joylashtirilgan oyoqlarga yumshoqroq harakat qilish lozim.
To’xtashlar va sakrab bajariladi. Qadamlab to’xtashda basketbolchi yugurish maromini buzmasdan oxirgi qadamni tovondan, kattaroq qilib qo’yadi; so’ng tayanch oyog’ini ko’proq bukadi va silqinch oyog’ini oldinga qo’yib, inertsiyasini to’xtatadi va gavdani tayanch oyog’ining ustuda tutib turadi.
Tez yugurilgan paytlarda to’xtalgan oyoqlar bir oz ko’proq bukuladi. Sakrab to’xtalgai payitlarda basketbolchi bir oyoq bilan depsinadi va oldinga sakraydi. Havoda basketbolchining bukulgan oyoqlari gavdasidan o’tib ketadi va oldinga barobar yoki oldinma-keyin qo’yiladi.
Burilishlar, Oldinga va orqaga burilishlarga ajratiladi. Ular orqaga yoki oldinga joylashgan oyoqda, bir joyda turgan holda va haraktda, to’p bilan va to’psiz bajariladi.
O’yinchi tayanch oyog’ida uning uchini maydonda ajratmay turib, ikkinchi oyog’i bilan depsinadi va uni kerakli tomonga yo’naltirib, burilishlarini bajaradi.
Bunda oyoqlar bukulgan bo’ladi, silkinch oyoq bilan qo’ykpadigan qadamlar raqibdan uzoqlashish maqsadida qo’yiladi. Eng keng tarqalgan burilishlar quyidagilardir: orqada joylashgan oyoqda orqaga burilish; orqada joylashgan.
Oyoqda oldinga burilish; oldinda joylashgan oyoqda orqaga burilish; oldinda joylashgan oyoqda oldinga burilish.
To’p bilan bajariladigan usullar texnikasi.
. To’pni ilish bir yoki ikki qo’llab bajariladi. Bu haraktlar ko’krak va elka balavdligida, yuqorilab (boshdan. baland) va pastlab (tizzadai past) hamda dumalab va maydondan sapchib kelayotgan to’plarni ilishlarga ajratiladi. To’p ilishning hamma turlari joyda. turganda, harakatda, sakraganda bajaryushshi mo’mkii.
O’rtacha balandliqda kelayottan to’pni ikki qo’llab ilish eng asosiy usullardan hisoblanadi. Basketbolchi bir oz bo’shashgan qo’llarini uchib kelayotgan to’pga qarshi to’g’rilaydi.
Panjalar yarim oysimon ochilgan bosh bormoqlar bir-birlariga qarab yo’naltirilgan, qolganlari esa oldinga-yuqoriga qaragib keng yoyilgan bo’ladi. To’p barmoqlarining uchiga tegishi bilanoq basketbolchi uni mahkam ilib oladi, to’pning uchish tezligini kamaytiradiT⁴ Keyigi harakatlarni bajarish uchun u qulay holatni egallaydi va qo’llarini bukib to’pni gavdaga yaqinlashtiradi.