1. Bilimlarni nazorat qilish va baholash turlari Baholash mezonlari

1.2. Baholash mezonlari. Baholash mezonlari va ko‘rsatkichlari yetarlicha aniq, o‘lchash imkoniyati mavjud, uni talabalar va ota onalar tushuna oladigan bo‘lishi kerak. O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim muassasalarida talabalar bilimini nazorat qilish va baholashning reyting tizimi to‘g‘risidagi nizomda baholash mezonlari namuna sifatida ko‘rsatib o‘tilgan [59].
Nizomda talabalarning bilim darajasi a’lo (86-100 ball), yaxshi (71-85 ball), qoniqarli (56-70 ball) mezonlar asosida baholanishi ko‘rsatilgan.
Umumiy o‘rta la’lim jarayonida baholash 5 ‒ a’lo, 4 ‒ yaxshi, 3 ‒ qoniqarli, 2 ‒ qoniqarsiz ko‘rinishida qoyiladi.
Informatika fani o‘qituvchilari mavzularni baholashda quyidagi umumiy mezonga asoslanadi [29]. (15.1-jadval).
Baholash mezonlari. 15.1-jadval

№	Mezonlar	Baho
	Matematikadan o’tilgan mavzu mazmunini chuqur va to‘la egallab olgani, o‘quv materialidagi nazariy va amaliy mashg‘ulotlarda o‘rganiladigan bilimlarni mazmun jihatidani ajrata bilganligi, o‘qituvchi tomonidan berilgan savollarga erkin, ijodiy fikrlab javob qila olgani, aytilgan ta’rif va tushunchalarni izohlay bilgani, shuningdek, javoblarni to‘g‘ri uslubda, ijodiy, ishonchli va bexato bo‘lishi.	a’lo
2	Matematikadan o‘rganilishi lozim bo‘lgan o‘quv materialining mazmunini chuqur va to‘la o‘zlashtirgani, o‘rganilgan tushunchalar ta’riflarni, to‘g‘ri bayon eta olishi, berilgan topshiriqni bajarish malakasiga ega bo‘lganligi. Lekin topshiriqlarni bajarishda noaniqliklarga, javob mazmunida, shakli va uslubida ayrim xatolarga yo‘l qo‘yilganligi.	yaxshi
3.	matematikadan o‘quv materialidagi asosiy bog‘lanish va qoidalarni o‘rganganligi, tushunganligi, lekin tushunchalarni, amaliy topshiriqlar mazmunini yetarli darajada chuqur egallab olmaganligidan dalolat beradigan xatolarga yo‘l qo‘yilishi, aytadigan fikrni bayon eta olmasligi. Javobda birlik yo‘qligi. Javob to‘g‘ri bo‘lsa ham, u alohida, tarqoq fikrlardan iborat bo‘lishi. Javob berishda ikkilanish borligi, ko‘p hollarda ta’lim beruvchining yordami bilan javob berishi.	qoniqarli
4.	matematikadantizimsiz, tarqoq bilimlarga ega bo‘lganligi. Nazariy va amaliy topshiriqlar mazmunining bir‑biridan farqini bilmasligi. Javob berish mazmunida qo‘pol xatolarga yo‘l qo‘yishi. Axborot texnologiyalaridan yod olingan iboralarni takrorlay olishi, lekin, amaliy topshiriqlarni mustaqil bajara olmasligi.	qoniqar-siz

Yuqorida keltirilgan umumiy baholash mezonidan kelib chiqib, amaliy va laboratoriya mavzuning xususiy baholash mezonlarini ishlab chiqish mumkin [29].

O’quvchilarga savollar oldindan tayyorlangan matritsalarning turli xil variantlarida beriladi va ularning har biri matritsada keltirilgan barcha javoblardan bittasini to'g'ri deb tanlaydi va uni "x" yoki "+" belgisi bilan belgilaydi. Ish oxirida o'qituvchi barcha javoblarni yig'adi.

Ta`limda nazariy dars soatlari bilan amaliy mashg`ulotlarning soatlari ma`lum navbatda bo`lishi lozim. Bunda o`quvchilar o`rganilayotgan fan bilan tanish yoki tanish emasligini nazarda tutish zarur.
Nazariy ta`lim darslarining tashkiliy shakllarini to`g`ri tanlash katta ahamiyatga ega. Bunda darsni o`tish joyi va tartibi, o`quvchilarning faoliyati hamda darsda ularni guruhlarga ajratish, dars davomida o`qituvchi bilan o`quvchilar orasidagi aloqaning mohiyati ko`zda tutiladi. Darslarning tashkiliy shakllari kasb-hunar kollеjining ta`lim-tarbiyaviy vazifalari bilan bеlgilanadi va o`qitish usullariga bog`liq bo`ladi.