1. Biologiya o‘qitish uslubiyatining asosiy maqsadi va vazifalari nimalardan iborat?

 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

40. Oddiy tushunchalar qanday hosil bo’ladi? 41. Murakkab 
tushunchalar qanday hosil bo’ladi? 
Oddiy va murakkab tushunchalarni shakllantirish. Har bir 
tushuncha asta-sekin rivojlanadi, murakkablashib boradi. 
Bilimning bir elementini o‘z ichiga olgan oddiy, dastlabki 
tushuncha boshqa oddiy tushunchalar bilan birlashib murakkab 
tushunchani hosil qiladi. Masalan, “barg” tushunchasi mavzu 
bo‘yicha birinchi darsda oddiy, birlamchi tushuncha 
hisoblanadi. Bunda o‘quvchilar barg tomirli yashil yaprog‘ va 
bandga ega ekanligi, ya’ni uning tashqi shakli to‘g‘risida 
tushuncha oladilar. Mavzuni o‘rganishning oxirida, “barg” 
tushunchasi bilimning qator elementlarini o‘z ichiga olgan 
murakkab tushunchaga aylanadi. Zoologiya kursida har qaysi 
hayvon to‘g‘risidagi tushuncha uning morfologiyasi, 
anatomiyasi, fiziologiyasi va ekologiyasi to‘g‘risidagi 
tushunchalarni birlashtiradi. Ayni paytda organizmlarning 
evolyusion murakkablashib borishi to‘g‘risidagi tushuncha 
shakllanib boradi. Odam va uning salomatligi kursida oddiy 
tushunchalar to‘planib har bir organ, masalan, yurak, o‘pka, 
miya va boshqalarning anatomiyasi to‘g‘risidagi murakkab 
tushunchalarni beradi. Bu tushuncha hujayra, to‘qima, butun 
organ va barcha organlar sistemasida boradigan funksional 
jarayonlar to‘g‘risidagi tushuncha bilan chambarchas bog‘liqdir. 
Organ to‘g‘risidagi tushuncha asta-sekin ancha murakkab 
anatomo-fiziologik, ya’ni organlar sistemasi to‘g‘risidagi 
tushunchaga aylanadi. 

---

42. Maxsus tushunchalar qanday misollar keltiring? 
Maxsus tushunchalarni shakllantirish. Kurs doirasida 
rivojlantiriladigan tushunchalarni maxsus tushunchalar deyiladi. 
Ular orasidan faqat biror mavzu yoki ayrim darsda 
rivojlantiriladigan lokal (mahalliy) tushunchalarni ajratish 
mumkin. Botanikada - o'simliklarning mineral oziqlanishi, 
fotosintez, ildiz, barg, gul va boshqalarning morfologiyasi, ya'ni 
faqat o'simliklarga taalluqli ma'lumotlar; zoologiyada - 
hayvonlarning morfologiyasi, anatomiyasi, fiziologiyasi, 
ekologiyasi maxsus tushunchalarga misol bo'lishi mumkin. 
Umumiy biologiyada turning realligi va uning nisbatan 
doimiyligi, ATF, DNK, RNK, gen, genotip, genetik kod, fenotip, 
genotip va boshqalar to'g'risidagi maxsus tushunchalar 
o'rganiladi. Maxsus tushunchalarni quyidagi guruhlarga 
birlashtirish mumkin: predmetlar (ayrim o'simlik hamda 
hayvonlar va ularning organlari) to'g'risidagi tushunchalar, 
hodisalar (fiziologik jarayonlar) va o'zaro bog'lanishlar (tuzilishi 
va funksiyalari, ekologik, sistematik va filogenetik bog'lanishlar) 
to'g'risidagi tushunchalar.