1-боб. ИҚтисодиёт назарияси фанининг предмети ва ўрганиш усуллари

Иқтисодий ресурслар ва эҳтиёжларнинг қондирилиш даражаси ўртасидаги боғлиқлик
Иқтисодий ресурслар, имкониятлар
Ишлаб чиқариш ёки хизмат кўрсатиш даражаси
Эҳтиёжларнинг қондирилиш даражаси
Ишлаб чиқариш имкониятларини ва эҳтиёжларни қондириш даражасини ошириш зарурлиги иқтисодиёт олдига қуйидаги муаммоларни қўяди
1

• ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатишнинг оптимал вариантларини (энг зарур ва тежамли турларини) танлаб олиш ва ресурсларни кўпроқ ишлаб чиқаришга жалб қилиш;

2

• мавжуд ресурсларнинг ҳар бир бирлигидан тежаб-тергаб, самарали фойдаланиш;

3

• фан-техника ютуқларини ва янги технологияларни жорий қилиб, янги энергия, хомашё турлари, уларнинг манбаларини топиб, фойдаланишга жалб қилиш, ресурслар унумдорлигининг ошишига эришиш.

Иқтисодиётни ташкил этишнинг уч муаммоси:
1

• Қандай товар ва қанча миқдорда ишлаб чиқариш керак?

2

• Товарларни қандай ишлаб чиқариш керак;

3

• Товарларни ким учун ишлаб чиқариш керак.

Ушбу саволга жавоб бериш учун ҳар бир жамият қандай харажатларни сарфлаш ва қандай натижаларни олишни аниқлаши керак.
Ишлаб чиқариш омиллари (ресурслар) – бу бошқа товар ва хизматларни ишлаб чиқариш жараёнида фойдаланиладиган товар ва хизматлардан иборат.
Жамиятнинг иқтисодий механизми маълум технология ёрдамида турли ишлаб чиқариш омилларини қўллаб маълум натижаларга эришади.
Ишлаб чиқариш натижалари, ишлаб чиқариш - ишлаб чиқариш натижалари бўлган турли фойдали товар ва хизматлардан иборат бўлиб, шахсий ёки ишлаб чиқариш истеъмоли учун йўналтирилади. Масалан, таълим тизимидаги ресурслар – бу ўқитиш вақти, лабораториялар ва аудиториялар, дарсликлардан иборат бўлиб, натижа эса маълумотли ва иқтидорли фуқоролардан иборат.
Ишлаб чиқариш омиллари учта катта категорияларга бўлинади:
1

• Ер;

2

• Меҳнат;

3

• Капитал.