1-bob. Shaxs psixologiyasi: fanga kirish

Ijtimoiy qiziqishni kuchaytirish
Adler ijtimoiy qiziqishni rivojlantirishni terapiyaning asosiy maqsadi deb hisobladi: “Mening barcha harakatlarim bemorning ijtimoiy qiziqishini oshirishga qaratilgan. Men bu kasallikning asl sababi boshqalar bilan o'zaro munosabatlarni muvofiqlashtirish qobiliyatining pastligida ekanligini bilaman va bemor buni tushunishini xohlayman. Boshqalar bilan teng huquqli muloqot va hamkorlik qila boshlagach, u tuzalib ketadi” (Adler, 1956, 347-bet). Ushbu iqtibos Adlerning terapiyasi hamkorlikdagi mashq ekanligini ko'rsatadi. Bu erda terapevtning vazifasi bemorni boshqalar bilan shunday shaxslararo aloqada o'rgatishdir, bu esa bemorning uyg'ongan ijtimoiy his-tuyg'ularini boshqa odamlarga o'tkazishga yordam beradi. Terapevtlar buni bemorning ijtimoiy hamkorligini rag'batlantirish, shuningdek, ijtimoiy qiziqishni oshirish bilan birga uning ustunlik tuyg'usini kamaytirishga intilish orqali amalga oshiradilar. Bemorda ijtimoiy tuyg'uni rivojlantirishning terapevtik vazifasini bajarishda Adler maktabi terapevti kechikib onaning rolini o'z zimmasiga oladi. Davolanish jarayonida ijtimoiy manfaatdorlik darajasi ortib borishi bilan bemorning xudbin maqsadlari foydali hayot maqsadlari bilan almashtiriladi. U yanada ishonchli va jasoratli bo'ladi, noto'g'ri turmush tarzi uchun bahona bo'lib xizmat qiladigan psixologik himoya (nevrotik alomatlar) namoyon bo'lmasdan yashay boshlaydi.
Ijtimoiy qiziqishning ortishi bemorni qayta yo'naltirish va qayta tarbiyalashning bir turi, ya'ni Adler shogirdlari terapiyaning eng muhim bosqichi deb hisoblagan jarayonlardir (Ansbacher, 1977). Gven o'zining nevrotik turmush tarzini bilishi etarli emas - u buni o'zgartirish uchun harakat qilishi kerak. U boshqalardan so'zsiz intellektual ustunlikka erishish uning hayoti uchun endi rejasi emasligini tushunishi kerak. U jamiyatdagi o'z o'rnini tan olishi, o'zi uchun ijtimoiy foydali maqsadlarni ko'rishi va tanlashi va bu maqsadlarga barqaror ravishda erishishni o'rganishi kerak. Va keyin "xato" sog'lom turmush tarzi bilan almashtiriladi va nevrotik alomatlar yo'qoladi.
Endi Freydning yana bir izdoshiga murojaat qilaylik. Bu erda biz pravoslav psixodinamik nazariya ta'siridan xalos bo'lish shaxsga nisbatan hayratlanarli darajada boshqacha yondashuvga olib kelganiga misol keltiramiz. Biz ko'pchilik tomonidan XX asrning eng ko'zga ko'ringan mutafakkirlaridan biri deb hisoblangan Karl Gustav Yung kontseptsiyasi bo'yicha psixoanalizni qayta ko'rib chiqish natijalarini muhokama qilishni davom ettiramiz.