1-bob. Shaxs psixologiyasi: fanga kirish

Insoniyatning ichki tabiati
Freydning nazariyasi odamlarning ongsiz va mantiqsiz kuchlar rahm-shafqatida ekanligini aniq taxmin qildi. Bundan tashqari, Freydning ta'kidlashicha, agar instinktiv impulslar nazorat qilinmasa, natijada odamlar yoki o'zlari boshqalarni yo'q qiladi. Bu nuqtai nazar adolatlimi yoki yo'qmi, Freyd insonning fazilatiga unchalik ishonmagan va uning taqdiri haqida pessimistik tarzda o'ylagan. Gumanistik qarashlarga ega bo'lganlar, inson tabiati mohiyatan yaxshi yoki hech bo'lmaganda neytral ekanligini ta'kidlaydilar. Bog'da kechki sayr paytida qaroqchilar tomonidan hujumga uchragan bo'lsangiz, bu nuqtai nazarga qarshi chiqishingiz mumkin. Biroq, Maslouning fikriga ko'ra, odamlardagi buzg'unchi kuchlar tug'ma nuqsonlarning emas, balki umidsizlik yoki qondirilmagan asosiy ehtiyojlarning natijasidir. Uning fikricha, har bir inson tabiatan ijobiy o'sish va yaxshilanish imkoniyatiga ega. Maslou butun umri davomida insoniyatga ana shunday optimistik va yuksak qarash edi.
Insonning ijodiy salohiyati
Insonda ijodiy tomonning ustuvorligini tan olish, ehtimol, gumanistik psixologiyaning eng muhim kontseptsiyasidir. Maslou birinchi bo'lib ijodkorlik u o'rgangan yoki kuzatgan odamlarning eng universal xususiyati ekanligini ta'kidladi (Maslow, 1950). Uni inson tabiatiga xos xususiyat sifatida ta'riflab, Maslou (Maslow, 1987) ijodkorlikni tug'ilishdan boshlab barcha odamlarda mavjud bo'lgan xususiyat sifatida ko'rdi. Bu tabiiydir: daraxtlar barglar beradi, qushlar uchadi, odamlar yaratadilar. Biroq, u ko'pchilik odamlar "tsivilizatsiya" natijasida bu sifatni yo'qotishini ham tan oldi (bunga rasmiy ta'lim katta yordam beradi). Yaxshiyamki, ba'zi odamlar narsalarga yangi, sodda va o'z-o'zidan qarashlarini saqlab qolishadi yoki agar ular bu sifatni yo'qotganlar qatorida bo'lsalar, vaqt o'tishi bilan uni tiklashga qodir. Maslouning fikricha, ijodkorlik qobiliyati har birimizga xos bo'lganligi sababli, u alohida iste'dod va qobiliyatlarni talab qilmaydi. Ijodkor bo‘lish uchun kitob yozish, musiqa bastalash yoki rasm yaratish shart emas. Nisbatan kam odam buni qiladi. Ijodkorlik o'zini namoyon qilishning barcha shakllariga olib keladigan universal inson funktsiyasidir. Demak, masalan, ijodiy disk jokeylari, dasturchilar, biznesmenlar, sotuvchilar, kotiblar va hatto kollej professorlari bo'lishi mumkin!