1-dars 1-§. Organik kimyo tarixi. Organik birikmalarning o‘ziga xos xususiyatlari darsning maqsadi

50-DARS Mavzu: Nazorat ishi 1
I.Darsning maqsadi:Ta’limiy maqsad: FK1. Organik birikmalarning umumiy va oddiy vakilini tuzilish formulasi, gamologlari, izomerlarining travial, IYuPAK, ratsional nomlarini yozma va og‘zaki ifodalay oladi;
organik birikmalarning fizik va kimyoviy xossalarini, ularning olinishiga oid reaksiyalar tenglamalarini yoza oladi;
a)Rivojlantiruvchi maqsad; TK2 Axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi — mediamanbalardan zarur ma’lumotlarni izlab topa olishni, saralashni, qayta ishlashni, saqlashni, ulardan samarali foydalana olishni, ularning xavfsizligini ta’minlashni, media madaniyatga ega bo‘lish layoqatlarini shakllantirishni nazarda tutadi.
TK3 O‘zini o‘zi rivojlantirish kompetensiyasi — doimiy ravishda o‘z-o‘zini jismoniy, ma’naviy, ruhiy, intellektual va kreativ rivojlantirish, kamolotga intilish, hayot davomida mustaqil o‘qib-o‘rganish, kognitivlik ko‘nikmalarini va hayotiy tajribani mustaqil ravishda muntazam oshirib borish, o‘z xatti-harakatini muqobil baholash va mustaqil qaror qabul qila olish ko‘nikmalarini egallashni nazarda tutadi.
b)Tarbiyaviy maqsad; TK5 Milliy va umummadaniy kompetensiya — vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy va san’at asarlarini tushunish, orasta kiyinish, madaniy qoidalarga va sog‘lom turmush tarziga amal qilish layoqatlarini shakllantirishni nazarda tutadi.
TK5 Milliy va umummadaniy kompetensiya — vatanga sadoqatli, insonlarga mehr-oqibatli hamda umuminsoniy va milliy qadriyatlarga e’tiqodli bo‘lish, badiiy va san’at asarlarini tushunish, orasta kiyinish, madaniy qoidalarga va sog‘lom turmush tarziga amal qilish layoqatlarini shakllantirishni nazarda tutadi.
II.Dars turi:Nazorat dars
III.Dars usuli:guruhlar asosida test va yozma ish.
IV.Dars jihozi:
a)Tarqatmalar.
V.Tashkily qism;
a)Salomlashish
b)Yo’qlama
c)Siyosiy daqiqa
VII. Dars bayoni:
2. 2,5 mol maltozani gidrolizidan olingan glukozani spirtli bijg‘ishidan
qanday massada (g) etanol olish mumkin?
Masalaning yechimi:
Avval misolda berilgan reaksiyalar tenglamasini yozamiz:
C12H22O11 + H2O 2 C6H12O6
maltoza glukoza
C6H12O6 2 C2H5OH + 2 CO2
Ko‘rinib turibdiki, 1 mol maltoza gidrolizidan ikki barobar ko‘p miqdorda
glukoza, ya’ni 2 mol modda hosil bo‘ladi. Olingan miqdordagi glukozaning
spirtli bijg‘ishidan yana 2 barobar ko‘p miqdorda etil spirti mahsulot sifatida
olinadi. Demak, 1 mol maltozadan tegishli o‘zgarishlardan so‘ng 4 mol (yoki
4 mol × 46 g/mol = 184 g) etanol olish mumkin. Ushbu holatdan foydalanib
berilgan miqdordagi maltozadan qancha etanol olish mumkinligini hisoblaymiz:
1 mol maltozadan 184 gramm etanol olinadi
2,5 mol miqdoridan x gramm
x= 2,5 mol•184 g
1 mol =460 g
Javob: 460 g 3. Agar kraxmalning taxminiy molekulyar massasi 81·102 ga teng bo‘lsa,
uning gidrolizidan qanday massada (g) glukoza olsa bo‘ladi?
4. Agar kraxmalning taxminiy molekulyar massasi 64,8·103 ga teng bo‘lsa,
uning yonishidan necha mol CO2 gaz hosil bo‘ladi?
5. 4 mol maltozani gidrolizidan olingan glukozani spirtli bijg‘ishidan qanday
massada (g) etanol olish mumkin?
6. 5 mol maltozani gidrolizidan olingan glukozani spirtli bijg‘ishidan hosil
bo‘lgan mahsulotning tarkibidagi sp3-gibridlangan orbitallar sonini aniqlang.
7. 3 mol maltoza va saxaroza aralashmasidan 900 g glukoza olingan bo‘lsa,
dastlabki moddalar qanday massa nisbatda olingan?
8. 4,5 mol maltoza va saxaroza aralashmasidan 1260 g glukoza olingan
bo‘lsa, dastlabki moddalar qanday massa nisbatda olingan?
IX.Uyga vazifa: mustahkamlash

53- DARS Mavzu: 32-§. NITROBIRIKMALAR. OLINISHI VA XOSSALARI