1 Davlat va huquq nazariyasining predmetini

136. Ирригацион назария. Ушбу назариянинг асосий намояндаси
немис олими К.Виттфогель ҳисобланади. Унинг фикрича, давлат Шарқ
халқларида йирик ирригацион иншоотларини барпо этиш зарурати
асосида келиб чиққан. Месопатамия, Миср, Ҳиндистон, Хитой каби
мамлакатларда йирик ирригацион қурилиш ишларини ташкил этиш
учун кучли, марказлашган бошқарув аппарати ташкил этилган. Мазкур
назария вакилларининг фикрича, географик ва иқлим омиллари ҳам
давлатнинг келиб чиқишига таъсир ўтказади. Шу боис ноқулай бўлган
шарт-шароитларда қишлоқ хўжалигини ташкил этиш муаммоларини
ҳал этиш Шарқдаги айрим ҳудудларда давлатнинг келиб чиқиш
жараёнини тезлаштирган

137.davlat jamiyatning
siyosiy tizimida markaziy o‘rin egallaydi.
Buning sababi quyidagi omillar bilan izohlanadi:
Birinchi — davlat manfaatlari o‘zaro kelisha olmaydigan turli ijtimoiy
guruhlar, qatlam lar, sinflarning samarasiz ziddiyati va o ‘zaro qaram aqarshiligining muqobili sifatida yuzaga keladi va faoliyat ko‘rsatadi
Ikkinchi-davlat vositasida shaxsiy
daxlsizlik va erkinlik, oila va mulk muhofazasi, shuningdek shaxsiy
hayot xavfsizligi kafolatlanadi. Shu tariqa individ (shaxs) dastlabki barq aro r siyosiy sifatlarga ega b o ‘lib, mamlakat siyosiy hayotining
ishtirokchisiga aylanadi.
Uchinchi — davlatning vujudga kelishida jam iyatning ijtim oiy-sinfiy
tabaqalanishi m uhim rol o ‘ynaydi. Bundan shu m a’no chiqadiki, davlat
iqtisodda hukm ron sinfning siyosiy tashkiloti sifatida nam oyon b o ‘ladi.
To‘rtinchi — davlat o ‘z ijtim oiy m anfaatlarini qondirish uchun birlashgan insonlar dastlabki siyosiy faoliyatining m ahsulidir. Bu siyosiy
voqeliklarning um um universalligi bilan bo g iiq . Siyosiy hayot om m aviy
hokim iyat faoliyati va m am lakatning butun hududi m iqyosida kechadi.
Beshinchi — davlat jamiyatning siyosiy tizimi bilan fuqarolik jamiyati
o ‘rtasidagi boglovchi va muvofiqlashtiruvchi muhim bo ‘g‘indir. U jamiyat manfaati uchun zarur umum ijtimoiy funksiyalarini bajaradi.