275,Havola etuvchi dispozitsiya deganda, huquqbuzarlik belgilariga ega bo‘lmagan, balki o‘sha qonunning boshqa normasiga (masalan, JKning 110-m. «Qiynash») yoki boshqa huquqiy hujjatga murojaat etishni nazarda tutuvchi dispozitsiya havola etuvchi dispozitsiya sifatida tushuniladi.
276.Tavsiya etuvchi normalar – xatti-harakat va xulq-atvorning eng maqsadga muvofiq, davlat nuqtayi nazaridan e’tiborli bo‘lgan variantini belgilaydi. Tavsiya etuvchi normalar, odatda, nodavlat jamoat tashkilotlari, hissadorlik jamiyatlari, davlat korxonalari va ilmiy muassasalarga yo‘naltirilgan bo‘ladi.
Ta’sis etuvchi normalar jamiyat ijtimoiy-siyosiy tuzumining asosini, inson huquq va erkinliklarini, siyosiy va huquqiy tizimning asosini mustahkamlaydi. Masalan, O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga ko‘ra, «O‘zbekiston – suveren demokratik respublika, davlatning «O‘zbekiston», «O‘zbekiston Respublikasi» degan nomlari bir ma’noni anglatadi. Bunda qonunning matnida davlatning nomlanishi ta’sis etilgan.
277, Tavsiya etuvchi normalar — xatti-harakat va xulq-atvorning eng
maqsadga muvofiq, davlat nuqtayi nazaridan e ’tiborli b o ‘lgan variantini
belgilaydi. Tavsiya etuvchi normalar, odatda, nodavlat jam oat tashkilotlari, hissadorlik jamiyatlari, davlat korxonalari va ilmiy muassasalarga
yo‘naltirilgan b o ia d i. Bozor iqtisodiyoti munosabatlari rivojlanib borgani
sayin davlat xo‘jalik va hissadorlik uyushmalarining ishlariga kam roq
aralashib, ularga beradigan huquqiy tavsiyalarining salm o g i ham kamayib
boradi. Avval imperativ xususiyatga ega b o ig a n ko‘plab norm alar tobora
tavsiyaviy m azm un kasb etadi.
Bulardan tashqari, huquq normalarini boshqa qator m ezonlar asosida
tasniflash m um kin. Bunda, eng aw alo , huquq normalari huquq tarm oqlari b o ‘yicha b o iin a d i va bunday guruhlash huquq normalarini bir tizimga
keltirish va zarur hollarda kodiflkatsiya qilish uchun muhimdir. Huquqiy
tizimdagi o ‘rni va ahamiyati b o ‘yicha huquq normalarini ta ’sis etuvchi,
q o ‘riqlovchi, deklarativ, defmitiv, kollizion va ta'm inlovchi normalarga
b o iis h mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |