1. Falsafa tushunchasining kelib chiqishi va mazmuni. Falsafa yunoncha — «donishlikni sevish»


Etika tushunchasi va uning asosiy kategoriyalari. (yaxshilik va yomonlik, muxabbat va nafrat, vijdon va vijdonsizlik)


Download 95.18 Kb.
bet26/29
Sana04.02.2023
Hajmi95.18 Kb.
#1157256
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   29
Bog'liq
falsafa savol va javoblar (3)

41. Etika tushunchasi va uning asosiy kategoriyalari. (yaxshilik va yomonlik, muxabbat va nafrat, vijdon va vijdonsizlik)
Этика” атамасини Арасту илмий муомалага киритган. Арасту фанларни тасниф қиларкан, уларни уч гуруҳга бўлади: назарий, амалий ва ижодий.

  • Назарий фалсафа, математика ва физикани

  • Амалий этика ва сиёсатни

  • Ижодий санъат, ҳунармандчилик ва амалий фанлар

Шундай қилиб, қадимги юнонлар ахлоқ ҳақидаги таълимотни фан даражасига кўтарганлар ва «Этика» деб атаганлар
Axlokshunoslik – bu axlokning kelib chikish, moxiyati taraqqiyoti ta’limoti nazariyasi bo’lib, kishilarning axlokiy xayotini urganadigan, axlokiy xodisalarning uziga xos xususiyatlari va rivojlanish qonuniyatlarini ochib beradigan eng qadimgi falsafiy fanlaridan biridir. Etika suzi yunoncha suzdan olingan bo’lib «odat», «odob» ma’nosini bildiradi. Uni birinchi marta Aristotelь axlokning sinonimi sifatida ishlatgan.
Яхшилик ва ёмонлик Бу икки жуфтликнинг яна бир фарқли томони шундаки, воқе бўлган эзгулик ҳеч қачон тўғридан–тўғри ёвузликка айланмайди, ёвузлик эса ҳар қандай замонда, ҳар қандай шароитда ҳам ёвузлик бўлиб қолаверади


42. Nikoh va oilaning axloqiy ва хукукий asoslari. Никоҳ” сўзининг этимологик (луғавий маъноси) Арабча “накиҳа” феълининг маъносини англатиб, “УЙЛАНМОҚ” деган маънони билдиради.


43.Estetika tushunchasi va uning asosiy kategoriyalari. (go’zallik va xunuklik, ulugvorlik va tubanlik, kulgulilik va fojiyaviylik)
Estetika yoxud nafosatshunoslik eng qadimgi fanlardan biri. Uning tarixi ikki yarim-uch ming yillik vaqtni o’z ichiga oladi. Biroq u o’zining hozirgi nomini XYIII asrda olgan. Ungacha bu fanning asosiy muammosi bo’lmish go’zallik va san’at haqidagi mulohazalar har xil san’at turlariga bag’ishlangan risolalarda, falsafa hamda ilohiyot borasidagi asarlarda o’z aksini topgan edi. «Estetika» atamasini birinchi bo’lib buyuk olmon faylasufi Aleksandr Baumgarten (1714—1762) ilmiy muomalaga kiritgan. Bunda u boshqa bir ulug’ olmon faylasufi Leybnis (1646-1716) ta’limotidan kelib chiqqan holda munosabat bildirgan edi. Leybnis inson ma’naviy olamini uch sohaga – aql, ixtiyor, hissiyotga bo’ladi va ularning har birini alohida falsafiy jihatdan o’rganish lozimligini ta’kidlaydi. Baumgartengacha aqlni o’rganadigan fan–mantiq, ixtiyorni o’rganuvchi fan esa-axloqshunoslik (etika) ni falsafada ko’pdan buyon o’z o’rni bor edi. Biroq hissiyotni o’rganadigan fan falsafiy maqomdagi o’z nomiga ega emasdi. Baumgartenning bu boradagi hizmati shundaki, u «his qilish», «sezish», «his etiladigan» singari ma’nolarni anglatuvchi yunoncha aisthetikos–«oyestetikos» so’zidan «estetika» (olmoncha «estetik»- «eshtetik») iborasini olib, ana shu bo’shliqni to’ldirdi.



Download 95.18 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   29




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling