1. Fanning predmeti va vazifalari. Mikroiktisodiyot fanini urganish usullari va uslubi. Alternativ xarajatlar

1-MAVZU. Mikroiktisodiyot fanining mazmuni, maksadi va vazifalari.
Ma’ruza xajmi 2 soat
Reja:
1.Fanning predmeti va vazifalari.
2.Mikroiktisodiyot fanini urganish usullari va uslubi.
3.Alternativ xarajatlar.
4.<Ishlab chikarish imkoniyatlari
1.1. Bozor xakida tushuncha
Bozor - bu sotuvchilar va xaridorlar urtasidagi maxsulot sotish va sotib olish buyicha erkin munosabatlar tizimidir.
Bozor - bu sotuvchilar va xaridorlarni uchrashtiradigan joy; ular urtasida kelishilgan narx buyicha tovar almashuvi sodir buladi. Bozorda sotishni amalga oshirish uchun ma’lum xarajatlar kilinadi va bu xarajatlar bozor tugrisida axborot olish, shartnomalar tuzish, uchrashuvlar utkazish, sotib olinadigan tovar yoki xizmatning mikdoriy va sifat xarakteristikalarini aniklash va boshka turdagi xarajatlar bilan boglik. Bunday xarajatlar transaksion xarajatlar bulgani uchun xam, bozorni transaksiyalar majmuasi deb xam karash mumkin. Bozorning uziga xos xususiyati shundan iboratki, u daromadlarni samarali faoliyat kursatayotgan sub’ektlar xisobiga kayta taksimlaydi, ya’ni zamonaviy texnologiyadan, cheklangan resurslardan samarali foydalanayotgan xujalik sub’ektlari xisobiga.
Bozorlar uzining xududiy masshtabiga kura lokal, milliy va xalkaro bozorlarga bulinadi. Oldi-sotdi ob’ekti bulib, iste’mol tovarlari, resurslar, (mexnat, kapital, er, tadbirkorlik kobiliyati, axborot) va xizmatlar xisoblanadi. Tovarlar bozori bilan bir katorda pul bozori (kimmatbaxo kogozlar bozori) xam mavjud. Bozordagi narxlar oldi-sotdi jarayonida yoki undan oldin shakllanishi mumkin.
Bozorning samarali faoliyat kursatishi transaksion xarajatlar bilan boglik.
Transaksion xarajatlar - bu tovar almashish soxasidagi xarajatlardir.
Bu tushuncha birinchi bulib R.Kouz tomonidan kiritilgan (1937 y). Transaksion xarajatlar uz ichiga kuyidagi xarajatlarni oladi: axborot olish, uzaro kelishuv va uchrashuvlar bilan boglik xarajatlar, tovarlar xususiyatlarini aniklash bilan boglik xarajatlar, mulk xukukini ximoya kilish va boshkalar.