1. Fanning predmeti va vazifalari. Mikroiktisodiyot fanini urganish usullari va uslubi. Alternativ xarajatlar

1. Fanning predmeti va vazifalari
Mikroiktisodiyot Fani iktisodiyotning xal kiluvchi dastlabki bugini bulgan firma, korxona va undan xam kichik bulgan korxonalar, mikrofirmalar, turli xil xalk xujaligi soxalaridagi xizmat ishlarini bajaruvchi xujalik va tashkilotlarda bozor konunlari ta’sirida sodir buladiga iktisodiy jarayonlar, xodisalarni, iktisodiy konunlar xarakatini, ularni namayon bulish shart-sharoitlarinn okibatlarini urganib, taxlil kilib, xulosalar yasaydi.
Bu jarayonda - iste’molchilar, ishchilar, er egalari, sarmoya kuyuvchilar, fermerlar, ishlab chikarish, turli xildagi korxonalar, xullas, iktisodiyot soxasida faoliyat kursatishda muxim rol uynaydigan xar kanday individual, ya’ni jismoniy shaxs eki xujalik sub’ektlari ishtirok etadi.
Tovarlarning nisbiy narxi, aloxida bozorlar, maksadga erishish uchun anik turdagi resurslarning taksimlanishi ularning dikkdat markazida turadi. Mikroiktisodiyot xaridorlar nima uchun shu tovarlarni xarid kilishga rozi bulganligini, bunga tovar baxosini, uz daromadlar ta’sirini, korxonada kancha ishchi ishlashi kerakligini anik turdagi tovarlarga narx kanday kuyilishini, elektrenergiya uchun baxoni nima uchun davlat belgilaydi, kancha xajmda maxsulot ishlab chikarish zarurligini, korxonalar faoliyatiga xukumat siyosati va boshka davlatdagi sharoitlar kanday ta’sir etishini tushuntiradi.
Mikroiktisodiyot (grekcha: "mikro" - "kichik" degani) iktisodiyotning dastlabki, xal kiluvchi buginlaridagi iktisodiy xodisalarni urganadi.
Uning iktisodiy maksadlari kuyidagilardir:

• 
  iktisodiy usish;
  
• 
  ish bilan tulik ta’minlanish;
  
• 
  iktisodiy samaradorlik;
  
• 
  tovarlar narxining bir me’yorda turishi;
  

- iktisodiy erkinlik;
- daromadni tutri taksimlash;

• 
  iktisodiy ta’minlanish;
  
• 
  savdo balansi.
  

Iktisodiy usish iktisodiy maksad bulib, u axoli jon boshi ijtimoiy maxsulot mikdorining usishi ularnig turmush darajasini usganligini kursatadi. Real mikdordagi yalpi milliy maxsulot yoki sof millim maxsulotning usishi kishilarning moddiy ta’minlanish darajasini usishiga olib keladi va eng kam ishlab chikarish xarajatlari bulganligini kursatadi. Boshkacha kilib aytganda, rivojlanib borayotgan iktisodiyot kishilarning yangidan-yangi talablarini kuprok kondira borish, mamlakat ichida va xalkaro mikyosda ijtimoiy-iktisodiy muammolarini xal etish uchun kuprok imkoniyatlarga ega buladi.
Iktisodiy usish resurslar cheklanganligi muammolarining xal etilishini engillashtiradi.
Xar kanday davlatning iktisodiy usishi kuyidagi oltita omilga boglik buladi:

1. 
   tabiiy resurslar mikdori va sifatiga;
   
2. 
   mexnat resurslarining mikdori va sifatiga;
   
3. 
   asosiy kapital xajmiga;
   
4. 
   texnologiyaga;
   
5. 
   talabni usishiga ta’sir etuvchi omillarga;
   6) resurslarni okilona taksimlatga.
   

SHulardan dastlabki turt omil ishlab chikarshpning (taklifning) usishiga ta’sir k.iluvchi, oxirgi ikkitasi esa talabning usishiga ta’sir kiluvchi omillardir.


Mikroiktisodiyot fanining moxiyatini k.uyidagi masalalarni bilish, urganish yordamida yoritish mumkin:

• 
  xozirgi davrdagi bozor iktisodi mexanizmini urganish;
  
• 
  umumiy muvozanat va iktisodiy fikrlash;
  
• 
  bozor xujaligi sharoitida firmalar, korxonalar, uy xujaligi va ularning tutgan urni, turlari, axamiyati, vazifasi samaradorligini ta’minlash
  - talab va extiyoj nazariyasi asoslarini bilish;
  
• 
  bozor taklifi va talabi;
  
• 
  talab va taklif uzgaruvchanligi;
  
• 
  rakobatlashuv va korxonalar samaradorligini oshirish;
  
• 
  ishlab chikarish va uni tashkil etish;
  
• 
  ishlab chikdrish xarajatlari va foyda;
  

resurslardan foydalanish samaradorligi. Ish xaki, baxo.
Xozirgi kunda mikroiktisodiyot fanining boshka ijtimoiy-iktisodiy fanlar bilan uzviy boglikligi yakkol namoyon bulmokda. Masalan, kuyidagi fanlar bilan:
- iktisodiyot nazariyasi;

• 
  makroiktisodiyot;
  
• 
  makroiktisodiy statistika;
  
• 
  korxona iktisodiyoti;
  
• 
  k;ishlok xujaligi iktisodiyoti;
  
• 
  <kichik ><biznes ><va ><tadbirkorlik;
  ><- ><tarmoklar ><iktisodiyoti;>
  

• 
  <mexnatni tashkil etish;
  
• 
  <buxgalteriya ><xisobi;>
  
• 
  <iktisodiy ><taxlil;>
  
• 
  <pul, ><kredit ><va ><bank;>
  
• 
  <marketing;>
  
• 
  <menejment;>
  
• 
  <moliya;>
  
• 
  <tabiiy ><ofatlar ><va ><inson ><mexnati ><muxrfazasi;>
  
• 
  <tabiatshunoslik;>
  
• 
  
  
• 
  <loyxalarni ><moliyalashtirish ><va ><uni ><monitoringi;>
  
• 
  <bank ><ishi;>
  
• 
  <matematika ><va ><boshkalar.>