Pirovard mivdorlar asosida bir iktisodiy kdrorga kelish, ya’ni boshkacha kilib aytilsa, kushimcha birlik maxsulot ishlab chikarish bilan boglik bulgan pirovard natijalarni pirovard xarajatlar bilan takoslash marjinal prinkip xisoblanadi. Bunda samara bilan xarajat takoslanmaydi. Bu fikrlarning farki katta.
3.Alternativ xarajatlar
Alternativ xarajatlar birorta foydali natijaga : uchun xarajatlarni xisoblashning bopщa usullaridan voz kechish demakdir.
Alternativ xarajatlar - iktisodiyotda barcha xarajatlarni aniklash usuli. Bu yukotilgan imkoniyatlar kiymati, alternativ kiymat bulib, resurslarning baxolanishi kiymati (kaytimi) yukori ekanligini kursatadi. SHu bilan bir vaktda resurslardan ynumli foydalanish xam talab etiladi.
Xuddi gaunday prinkiplar yoki kridalarga amal kilib yuritish xrzirgi zamon iktisodiyot nazariyasining uzag xisoblanadi.
Xar kanday tovar yoki xizmat turlarining alternativ kiymati shu tovar yoki xizmat turini olish uchun undan kechish mumkin bulgan tovarlar va xizmatlarni yukotish mikdori bilan topiladi. Masalan, agar kollejda ukishga karor kilinsa kun buyi korxona yoki boshka joyda ishlashning alternativ imkoniyatlari yukoladi.
Agar iktisodiyotda resurslar uyin-kulgi, xordik chikarish uchun zarur bulgan ishlarga sarflansa, u xakda iktisodiyot ozik-ovkat maxsulotlarini iste’mol kilish imkoniyatlaridan kechishi zarur buladi, chunki shunga muljallangan resurslar yukoladi, ular fakat xordik; chikarish ishlariga sarflalangan buladi. Iste’molning biror turi oshirilsa boshka kamayadi, talab kondirilmay koladi. Resurslardan foydalanish samarasiz bulib chikdi.
Boshka tovar va xizmatlarni kamaytirmasdan, resurslardan kandaydir tovarlarni ishlab chikdrishni yoki xizmat ishlarini bajarishni oshirish imkoniyati bulsa resurlar bunday taksimlash samarasiz xisoblanadi.
Boshka ne’matlarni kamaytirmagan xolda jamiyat uchun bulgan birinchi nematlarni ishlab chikarishni ta’min, resurslardan samarali foydalanish, demakdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
