1. Foiz risklari: boshqarish va baholash

Foiz riski
1. Foiz risklari: boshqarish va baholash
Foiz riski o‘zida foiz stavkalari darajasining o‘zgarishi natijasida moliyaviy yo‘kotishlar ehtimolini aks etadi.
Bazel Qo‘mitasi foiz riskining paydo bo‘lishi quyidagi omilarni aniqladi:

1. 
   Narhlar o‘zgarishini riski.
   

Bunda foiz riski aktiv va passivlarning to‘lov muddatlari bo‘yicha balanslashtirilmaganligi orqali aniqlandi.

2. 
   Egri daromad o‘zgarishi riski.
   

Aktiv va passivlar bo‘yicha foiz stavkalari o‘zgarishida vaqtlar bo‘yicha mos kelmasligi natijasida olinayotgan daromad tengligining buzilishi.
Bazaviy risk.
Moliyaviy instrumentlarni qayta baholash vaqtida olingan va to‘langan foizlarni boshqarishda noaniq korrelyasiya o‘tkazish.

3. 
   Opsionlar bilan bog‘liq risklar.
   

Aktiv va passivlar muddatlari bo‘yicha o‘zgarishi opsion bitimlarda foiz risklarini keltirib chiqaradi.
Tijorat banklarida foiz riski deganda bankning sof foydasi qisqarishi riskidan to foiz stavkalari darjasining o‘zgarishi natijasida uning kapitali qiymatining yo‘qolishigacha, natijada jalb qilingan mablag‘larning o‘rtacha qiymati joylashtirilgan mablag‘lar qiymatidan oshib ketishi holatiga olib kelish jarayonini tushunish kerak. Bunday holatda foiz riski kredit tashkiloti moliyaviy holatining foiz stavkasining salbiy o‘zgarishiga duchor bo‘lishi darajasini aks ettiradi. Bankning foiz riskini qabul qilish normal holat bo‘lib, u qo‘shimcha foyda olishda manba sifatida xizmat qiladi. Foiz riski odatda pul bozorining kelgusi holati haqida noto‘g‘ri axborot olish, shuningdek, makroiqtisodiy ko‘rsatkichlarning o‘zgarishi, ya’ni inflyasiya, byudjet defitsiti hajmi, YAIM va boshqa ko‘rsatkichlarning o‘zgarishi natijasida paydo bo‘ladi.
Foiz riskini baholashda foiz marjasidan foydalaniladi.
Foiz marjasi daromad keltiruvchi aktivlar bo‘yicha foiz daromadlar bilan bankning majburiyatlari bo‘yicha foizli xarajatlari o‘rtasidagi farq tushuniladi. Foiz marjasi quyidagi formula orqali aniqlanadi:
Мҳақ = х 100%