1. Fuqarolik qonunchiligi. Tadbirkorlik / Yuridik shaxslar. Tijorat tashkilotlari. Notijorat tashkilotlari]

11-modda. Shirkat ustav fondining (ustav kapitalining) ko‘paytirilishi
Shirkat ustav fondini (ustav kapitalini) ko‘paytirishga u to‘liq to‘langanidan keyingina yo‘l qo‘yiladi.
Shirkat ustav fondining (ustav kapitalining) ko‘paytirilishi shirkat mol-mulki hisobiga va (yoki) shirkat ishtirokchilarining qo‘shimcha hissalari hisobiga va (yoki) agar bu shirkatning ta’sis shartnomasida taqiqlangan bo‘lmasa, shirkatga qabul qilinadigan uchinchi shaxslarning hissalari hisobiga ushbu Qonunda nazarda tutilgan tartibda amalga oshirilishi mumkin.
LexUZ sharhi
Batafsil ma’lumot uchun mazkur Qonunning 13-moddasiga qarang.
Ustav fondining (ustav kapitalining) ko‘paytirilishi shirkat ishtirokchilari umumiy yig‘ilishining bir ovozdan qabul qilingan qaroriga ko‘ra amalga oshiriladi.
12-modda. Shirkat ustav fondini (ustav kapitalini) uning mol-mulki hisobiga ko‘paytirish
Shirkat ustav fondini (ustav kapitalini) shirkatning mol-mulki hisobiga ko‘paytirish to‘g‘risidagi qaror shunday qaror qabul qilingan yildan oldingi yil uchun shirkatning buxgalteriya hisoboti ma’lumotlari asosidagina qabul qilinishi mumkin.
Shirkat ustav fondi (ustav kapitali) shirkatning mol-mulki hisobiga ko‘paytiriladigan summa shirkat sof aktivlarining qiymati bilan ustav fondi (ustav kapitali) summasi o‘rtasidagi farqdan ortiq bo‘lmasligi kerak.
Shirkatning ustav fondi (ustav kapitali) ushbu moddaga muvofiq ko‘paytirilganda shirkat barcha ishtirokchilari ulushlarining miqdorlari o‘zgarmagan holda ular ulushlarining nominal qiymati mutanosib ravishda ko‘payadi.
13-modda. Shirkat ustav fondini (ustav kapitalini) uning ishtirokchilarining qo‘shimcha hissalari va shirkatga qabul qilinadigan uchinchi shaxslarning hissalari hisobiga ko‘paytirish
Shirkat barcha ishtirokchilari tomonidan qo‘shimcha hissalar qo‘shish hisobiga shirkatning ustav fondini (ustav kapitalini) ko‘paytirish ishtirokchilarning umumiy yig‘ilishi qaroriga binoan amalga oshiriladi, qarorda qo‘shimcha hissalarning umumiy qiymati, shirkat har bir ishtirokchisining qo‘shimcha hissasi qiymatining miqdori, ishtirokchilar tomonidan qo‘shimcha hissalarni qo‘shish muddati belgilanishi kerak.
Shirkat ishtirokchilarining umumiy yig‘ilishi shirkat ishtirokchisining qo‘shimcha hissa qo‘shish to‘g‘risidagi arizasi (shirkat ishtirokchilarining arizalari) va (yoki) agar bu shirkatning ta’sis shartnomasida taqiqlangan bo‘lmasa, uchinchi shaxsning (uchinchi shaxslarning) uni (ularni) shirkatga qabul qilish va hissa qo‘shish to‘g‘risidagi arizasi (arizalari) asosida shirkatning ustav fondini (ustav kapitalini) ko‘paytirish to‘g‘risida qaror qabul qilishi mumkin.
Shirkat ishtirokchisining arizasida va uchinchi shaxsning arizasida hissaning miqdori va tarkibi, uni qo‘shish tartibi va muddati, shuningdek shirkat ishtirokchisi yoki uchinchi shaxs shirkatning ustav fondida (ustav kapitalida) ega bo‘lishni xohlagan ulush miqdori ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak. Arizada hissalarni qo‘shish va shirkatga a’zo bo‘lib kirishning boshqa shartlari ham ko‘rsatilishi mumkin.
Shirkatning ustav fondini (ustav kapitalini) ko‘paytirish to‘g‘risidagi qaror bilan bir vaqtda uning ta’sis shartnomasiga shirkat barcha yoki ayrim ishtirokchilarining (ayrim ishtirokchining) qo‘shimcha hissalarini qo‘shish hisobiga va (yoki) shirkatga uchinchi shaxsning (uchinchi shaxslarning) qabul qilinishi, shirkat ishtirokchilari ulushining nominal qiymati tegishlicha ko‘paytirilishi va (yoki) uchinchi shaxs (uchinchi shaxslar) ulushining nominal qiymati va miqdori aniqlanishi munosabati bilan o‘zgartishlar, zarur hollarda, shuningdek shirkat ishtirokchilari ulushining miqdorlari o‘zgarishi bilan bog‘liq o‘zgartishlar kiritish to‘g‘risida qaror qabul qilinishi kerak. Bunda shirkat ishtirokchisi ulushining nominal qiymati uning qo‘shimcha hissasi qiymatidan ko‘proq summaga ko‘paytirilishi mumkin emas, shirkatga qabul qilinadigan har bir uchinchi shaxs tomonidan olinadigan ulushning nominal qiymati uning hissasi qiymatidan ortiq bo‘lishi mumkin emas.
Qo‘shimcha hissalarni qo‘shishning muddati tugagan kundan e’tiboran bir oydan kechiktirmay shirkat ishtirokchilarining qo‘shimcha hissalarini va (yoki) uchinchi shaxslarning hissalarini qo‘shish yakunlarini tasdiqlash haqida, shuningdek shirkat ustav fondi (ustav kapitali) miqdorini ko‘paytirish, qo‘shimcha hissalar qo‘shgan shirkat ishtirokchilari ulushlarining nominal qiymatini ko‘paytirish va (yoki) uchinchi shaxsning (uchinchi shaxslarning) ulushining nominal qiymati va miqdorini aniqlash, zarur hollarda, shuningdek shirkat ishtirokchilari ulushlarining miqdori o‘zgarishi bilan bog‘liq o‘zgartishlarni shirkatning ta’sis shartnomasiga kiritish to‘g‘risida shirkat ishtirokchilarining umumiy yig‘ilishi tomonidan bir ovozdan qaror qabul qilinishi kerak.
Ushbu moddaning birinchi qismida nazarda tutilgan hollarda, agar hissalar qo‘shishning shirkat ishtirokchilari umumiy yig‘ilishi tomonidan belgilangan muddati o‘tganidan keyin, belgilangan qo‘shimcha hissa bir yoki bir necha ishtirokchi tomonidan to‘liq yoki qisman qo‘shilgan bo‘lmasa, umumiy yig‘ilish:
qo‘shimcha hissalar umumiy qiymatining dastlabki belgilangan miqdorini shirkat ishtirokchilarining ustav fondidagi (ustav kapitalidagi) ulushini tegishlicha o‘zgartirgan holda amalda qo‘shilgan hissasi miqdoriga qadar ular amalda qo‘shgan qo‘shimcha hissalarni hisobga olgan holda kamaytirish to‘g‘risida;
qo‘shimcha hissalar umumiy qiymatining dastlabki belgilangan miqdorini shirkat ishtirokchilarining shirkat ustav fondini (ustav kapitalini) ko‘paytirish to‘g‘risidagi oldingi yig‘ilishi qarori bilan belgilangan ulushini saqlab qolish imkoniyatini beradigan miqdorgacha kamaytirish to‘g‘risida qaror qabul qilishga haqli. Bu holda shirkat o‘n kunlik muddat ichida oldingi yig‘ilish qarori bilan belgilangan ustav fondidagi (ustav kapitalidagi) shirkat ishtirokchilarining ulushlari oshib ketishiga olib kelgan o‘sha qo‘shgan pul hissalarini shirkat ishtirokchilariga qaytarishi shart.
Ushbu moddaning beshinchi qismida nazarda tutilgan shirkatning ta’sis shartnomasidagi o‘zgartishlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish uchun hujjatlar, shuningdek shirkat ishtirokchilari tomonidan qo‘shimcha hissalar va uchinchi shaxslar tomonidan hissalar to‘liq miqdorda qo‘shilganligini tasdiqlovchi hujjatlar yuridik shaxslarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazuvchi organga ta’sis shartnomasiga o‘zgartishlar shirkat ishtirokchilarining umumiy yig‘ilishida tasdiqlangan kundan e’tiboran bir oydan kechiktirmay taqdim etilmog‘i lozim. Ta’sis shartnomasidagi mazkur o‘zgartishlar shirkat ishtirokchilari va uchinchi shaxslar uchun o‘zgartishlar yuridik shaxslarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazuvchi organ tomonidan davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan kundan e’tiboran kuchga kiradi.
Ushbu moddaning beshinchi va yettinchi qismlarida nazarda tutilgan muddatlarga rioya etilmagan taqdirda yoxud ushbu moddaning birinchi qismida nazarda tutilgan qo‘shimcha hissalar barcha ishtirokchilar tomonidan to‘liq qo‘shilmagan yoxud ushbu moddaning oltinchi qismida nazarda tutilgan qo‘shimcha hissalar umumiy qiymatining dastlabki belgilangan miqdorini kamaytirish to‘g‘risida bir ovozdan qabul qilinadigan qarorga erishilmagan taqdirda, shirkat ustav fondining (ustav kapitalining) ko‘paytirilishi amalga oshmagan deb e’tirof etiladi. Bu holda shirkat o‘n kunlik muddat ichida shirkat ishtirokchilariga ular tomonidan kiritilgan qo‘shimcha pul hissalarini qaytarishi shart.
Oldingi tahrirga qarang.
Qo‘shimcha hissalar (hissalarning bir qismi) ushbu modda oltinchi qismining uchinchi xatboshisida, shuningdek sakkizinchi qismida ko‘rsatilgan muddatda o‘z vaqtida qaytarilmagan taqdirda, shirkat qonunchilikda belgilangan tartibda va muddatlarda foizlar to‘lashi ham shart.
(13-moddaning to‘qqizinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2021-yil 21-apreldagi O‘RQ-683-sonli Qonuni tahririda — Qonunchilik ma’lumotlari milliy bazasi, 21.04.2021-y., 03/21/683/0375-son)
Pulsiz hissalar qo‘shgan shirkat ishtirokchilariga shirkat, ushbu modda oltinchi qismining uchinchi xatboshisida, shuningdek sakkizinchi qismida ko‘rsatib o‘tilgan hollarda, uch oylik muddatda ularning hissalarini qo‘shilgan shaklida yoki ularning roziligi bilan pul shaklida qaytarishi, hissalar ko‘rsatilgan muddatda qaytarilmagan taqdirda esa, hissa sifatida kiritilgan mulkdan foydalana olmaganligi oqibatida boy berilgan foydani ham qoplashi shart.