3-маруза. ИҚтисодий фаолият ва ишлаб чиқариш
9-Mavzu: OMILLI DAROMADLAR VA ISH HAQINING SHAKLLANISHI. ISHCHI KUCHI BOZORI VA BANDLIK.
1. Ish haqining mohiyati. Nominal va real ish haqi
2. Ish haqini tashkil etish shakllari va tizimlari
3. Ishchi kuchi bozorining alohida modellarida ish haqi darajasining aniqlanishi
4. Mehnat munosabatlarining iqtisodiy mazmuni va uni tartibga solishda kasaba uyushmalari roli
Reja:
“Ishlab chiqarishning uch omili” nazariyasi
(J B Sey) Bu g‘oyaga ko‘ra tovarlarni ishlab chiqarishda mehnat, yer va kapital bir xil darajada qatnashadi, shu sababli daromadlar shu omillar o‘rtasida taqsimlanishi zarur
Qo‘shilgan omil (keyingi qushimcha qo‘shilgan omil ( keyingi qo‘shimcha jalb qilingan kapital yeki ishchi) unumdorligi nazariyasi
(J B Klark) Bu nazariyada yaratilgan boylik har uchala omil o‘rtasida ularning xar bir jalb qilinganlarining unumdorligiga qarab taqsimlanishi lozimligi ta'kidlanadi.
Yaratilgan mahsulot (daromad)lar taqsimlanishi to‘g‘risidagi nazariyalar:
“Yashash uchun vosita minimumi”- (D Rikardo, T Mal'tus) konsepsiyasida ish haqi yashash uchun zarur vositalarning eng kam miqdori bilan bir xil deb hisoblanadi
qiymatning mehnat nazariyasida- (klassik siesiy iqtisod maktabi vakllari) ish haqiga alohida, o’ziga xos tovar hisoblangan ishchi kuchi qiimatining o’zgargan shakli ya'ni ishchi kuchini takror hosil qilish uchun zarur bo’lgan tirikchilik vositalarining qiimati sifatida qaraladi.
Hozirgi zamon iqtisodiyot nazariyasida - ish haqi ishchi kuchi bozorida mehnat bahosi sifatida talqin qilinadi.
Bunda ish haqi darajasi unga bo‘lgan talab va takliq nisbatiga ishchining malakasi, mehnatining intensivligi va ishlab chiqarish natijasiga bog‘liq bo‘ladi.
Ish haqining mohiyatini aniqlashga turli xil yondashuvlar:
Ish haqi
Do'stlaringiz bilan baham: |
