1. «Jarayonlar va qurilmalar» fanining mazmuni

74. Gazlift va maxsus nasoslar. 

---

Montejyu, So‘rish, xaydash, porshen, ikki tomonlama, unumdorlik, rotorli, plastinali, vintli, 
oqimli, propellerli, montajyu,, erlift. 
 Montejyu. Ifloslangan, agressiv va radiaktiv suyuqliklarn siqilgan xavo yoki inert gazlarning 
energiyasi yordamida uncha yuqori bulmagan balandlikka uzatish uchun montejyular ishlatiladi. 
Montejyu vertikal yoki gorizontal silindirsimon kopkok yoramida zich yopilgan bo‘lib,
kopkokka uchta patrubka urnatiladi. Bu patrubka yordamida montejyuga uzatilayotgan suyuqlik, 
siqilgan xavo beriladi. Uchinchi patrubka esa montejyu ichidagi uzatuvchi truba bilan 
biriktiriladi. 
Rotorli nasoslar. Qovushoqligi juda yuqori, ifloslangan va uzatilishi kiyin bo‘lgan suyuqliklarni 
uzatish uchun rotorli nasoslardan fosdalaniladi. Bu nasoslar porshenli nasoslardan klapan va 
xavo kalpokchalarining yukligi bilan farqlanadi. Rotorli nasoslar shesternyali va plastinali 
nasoslarga bo‘linadi. Sanaotda ko‘pincha shesternyali (tishli) nasoslar ishlatiladi. 
Nasos kobigida uzaro ilashgan xolatdagi uzluksiz aylanib turuvchi shesternyalar jufti 
joylashgan 
Plastinali rotorli nasoslar. Bu nasoslarning ishlash prinsipi porshenli nasoslar kabi ish bushligi 
xajmining kamayishiga asoslangan. Bu nasos katta silindrdan iborat bo‘lib, uning kengligi 
buyicha ekssentrik ravishda rotor joylashgan. Silindrning ichidagi korpusga tugri burchakli 
plastinalar urnatilgan. Rotorning aylanishi natijasida bu plastinalar markazdan qochma kuch 
ta’sirida silindrning ichki yuzasiga maxkam zichlanib, uroksimon ish bushligini korpus va rotor 
orasidagi kameralarga ajratib turadi. Plastinalar suruvchi patrubkadan nasosning vertikal uki 
tomon xarakatlanganda xar bir kameraning xajmi kengayadi, natijada kamerada siyraklanish 
xosil bo‘lib, surish patrubkasi orkali suyuqlik suriladi. Plastinalar vertikal ukdan rotor yunalishi 
buyicha aylanma xarakat kilganda kameraning xajmi kichiklashadi va suyuqlik nasosdan sikib 
chikarilib, uzatish trubasiga beriladi. Plastinali rotorli nasoslar toza xoldagi, qovushoqligi yuqori 
bo‘lgan suyuqliklarni uzatish uchun ishlatiladi.