1. Jinoyat ishlar bo’yicha Zarafshon shahar sudi tashkiliy tuzilish

4. Jinoyat ishlar bo’yicha Zarafshon shahar sudi tizimidagi yangiliklar.
Joriy yilning 12-13 yanvar kunlari davlatimiz rahbari tomonidan sud tizimini takomillashtirishga oid bir qator Qonunlar va Farmon imzolandi. Xususan, "Sud qarorlarini qayta ko‘rish instituti takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining Iqtisodiy protsessual kodeksiga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish to‘g‘risida”gi Qonun (O‘RQ–663-son, 12.01.2021 y.) Prezident tomonidan imzolandi. Qonun bilan Iqtisodiy protsessual kodeksiga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritildi. Kiritilgan o‘zgartirishlarga ko‘ra, ishlarni nazorat tartibida ko‘rish instansiyasi tugatildi. Investitsiyaviy nizolar va raqobatga oid ishlarning iqtisodiy sudlarga taalluqqli ekanligi belgilandi. Ishlar investitsiyaviy nizo bo‘yicha yirik investorning, raqobatga oid ish bo‘yicha taraflarning xohishiga ko‘ra Oliy sud tomonidan ko‘riladi. Prokurorlarning barcha iqtisodiy sud majlislarida ishtirok etish huquqi bekor qilindi. Endilikda prokuror faqat qonunda nazarda tutilgan hollarda yoki prokurorning da’vo arizasi bilan qo‘zg‘atilgan ishlardagina ishtirok etishi mumkin. Biznes ombudsmanga hal qiluv qarori ustidan apellyatsiya shikoyati berish huquqi berildi. Bundan tashqari, Oliy sud sudyasi kassatsiya shikoyati bo‘yicha iqtisodiy suddan ishni talab qilib olishga haqli ekanligi belgilandi. Nazorat instansiyasi bekor bo‘lgan bo‘lsada, kassatsiya tartibida ko‘rilgan ish takroran ko‘rilishi mumkin. Shu kabi, "Sud qarorlarini qayta ko‘rish institutining takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksiga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida”gi Qonun (O‘RQ–665-son, 12.01.2021 y.) Prezident tomonidan imzolandi.
Qonun bilan Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritildi. Kiritilgan o‘zgartishlarga ko‘ra, ma’muriy huquqbuzarliklarga oid ishlar endilikda jinoyat ishlari bo‘yicha sudlar tomonidan ko‘riladi. Endilikda fuqarolar o‘z hisobidan ma’muriy bayonnomaning ko‘chirma nusxasini, shuningdek sud majlisining audio- yoki videoyozuvini olishga haqli. Ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi qaror ustidan ma’muriy bayonnomani tuzgan organ tomonidan ham shikoyat berilishi mumkin. Ma’muriy huquqbuzarliklarga oid ishlarni nazorat tartibida ko‘rish bekor qilinib, apellyatsiya instansiyasi joriy etildi. Sud hujjatining noqonuniyligi, asoslantirilmaganligi bilan bir qatorda ularning adolatsizligi ham sud hujjatini kassatsiya tartibida o‘zgartirish yoki bekor qilish uchun asos bo‘lishi belgilandi. Kassatsiya instansiyasi sudi ma’muriy huquqbuzarlik to‘g‘risidagi ishni Oliy sud raisi, Bosh prokuror yoki ularning o‘rinbosarlari kiritgan protestga ko‘ra kassatsiya tartibida takroran ko‘radi.
"Sud qarorlarini qayta ko‘rish instituti takomillashtirilishi munosabati bilan O‘zbekiston Respublikasining Ma’muriy sud ishlarini yuritish to‘g‘risidagi kodeksiga o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritish haqida”gi Qonun (O‘RQ–662-son, 12.01.2021 y.) Prezident tomonidan imzolandi.Kiritilgan o‘zgartishlar bilan Ma’muriy sud ishlarini yuritishda nazorat instansiyasi tugatildi. Biznes ombudsmanga birinchi instansiya sudining tadbirkorlik faoliyati bilan bog‘liq qonuniy kuchga kirmagan hal qiluv qarori ustidan apellyatsiya shikoyati taqdim qilish huquqi berildi. Apellyatsiya shikoyati qaror qabul qilingandan bir oy muddatda berilishi mumkinligi belgilandi (ilgari bu muddat 20 kun edi). Apellyatsiya shikoyatini ish yuritishga qabul qilish masalasini hal etishga oid ajrim haqida ishtirok etuvchi shaxslar 3 kunda xabardor qilinadi (ilgari xabardor qilish ajrim chiqarilgan kunda amalga oshirilgan).
Kassatsiya shikoyati apellyatsiya instansiyasi sudining qarori qabul qilinganidan 1 yilda berilishi mumkin (ilgari hal qiluv qarori qonuniy kuchga kirganidan keyin bir oy ichida berilishi mumkin edi). Shuningdek, manfaatdor shaxslar ishlarni kassatsiya tartibida takroran ko‘rish to‘g‘risida protest keltirish haqidagi ariza bilan Oliy sud raisi, Bosh prokuror va ularning o‘rinbosarlariga murojaat qilishga haqli.

Xulosa
Amalga oshirilgan amaliy ishlar va olib borilgan tadqiqotlar natijalarini sarhisob qilsam, shuni aytishim mumkinki, stajirovkada O’zbekiston Respublikasi qonunchiligidan foydalanishning dastlabki ko'nikmalarini o'rgandim.

Mutaxassisligim bo'yicha amaliyot davomida men quyidagilarga ega bo'ldim va qayd etdim:
-muayyan protsessual harakatlarni bajarish, masalan, ijro etuvchi ish yuritishni boshlash ko'nikmalari;
-nafaqat sud xodimlarida, balki fuqarolar bilan ishlashda ham aloqa xususiyatlari va xususiyatlari;
-sud ijrochisi faoliyatini tashkil etish tajribasi;
-fuqarolar va yuridik shaxslarning huquqlarini ta'minlaydigan qonun hujjatlarini qo'llash bilan bog'liq protsessual va rasmiy hujjatlarni tayyorlash ko'nikmalariga ega bo'lish. Amaliyot natijasida va u mutaxassislikdan o'tgandan so'ng, taqdim etilgan hisobot tayyorlandi, unda quyidagilar mavjud: sud ijrochisi xizmatining tashkil etilish tarixi, uning vazifalari va maqsadlarini tashkil etishning qisqacha tavsifi, stajerning faoliyati tavsifi, Rossiya UFSSP Belyaev tumani sud ijrochilari bo'limida xizmat ko'rsatish shartlari va o'zini tutish qoidalari tavsifi. Orenburg viloyati, amaliyotni o'tkazish to'g'risidagi hisobotning ilovasida tuzilgan talabalar amaliyoti bilan bog'liq bo'lgan tashkilot hujjatlarining namunalari. Amaliyot davomida men eng muhim voqealar va hujjatlar tasvirlangan kundalikni yuritdim.