1. Kasbiy pedagogika fanining ob’ekti va maqsadi, vazifalarini izohlang!

Билет №23
1. Касб таълими методларига нималар киради?
2. Назарий таълим методи деганда нимани тушунасиз?
3. Таълим жараёнида назорат қилишнинг қандай турлари мавжуд?
4.Ўқитиш воситаларига нималар киради?
5. Технологик билимларнинг узлуксизлиги деганда нимани тушунасиз?
1. Касб таълими методларига нималар киради? Касб таълими методлари деганда - ўқитувчи ва таълим олувчиларнинг биргаликда бажарадиган фаолият усуллари тушуниладива бу усуллар таълим олувчиларнинг техник-технологик билимларни, кўникма ва малакаларни эгаллашларига, мустақил равишда билим олиш ва бу билимлардан амалда фойдаланиш қобилиятини оширишга қаратилган бўлади.
Халқ таълими вазирлиги, педагогика илмий тадқиқот институти, методист педагогларнинг, хусусан педагогика фанининг долзарб вазифаларидан бири - таълим-тарбиядаги муаммоларни, маҳаллий ва миллий хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда қайта кўриб чиқиш, барча ўқув фанлари бўйича янги миллий дастурлар яратиш, таълимни поғоналаш, дарс жараѐнини тоифалашдан иборатдир. Шу муносабат билан яқин ўтмишдаги ўзбек ўқув муассасасилари ўқитиш тарихига бир назар ташлаш айни пайтда таълим методларини ўрганишни осонлаштиради. Шубҳасиз, мазкур таълим методикаси тарихига оид манба муайян даражада таълимнинг методик бўшлиқларини маънавий жиҳатдан тўлдиради, педагог тарбиячиларнинг педагогик мерос ва халқ педагогикасига бўлган катта эҳтиѐж ва қизиқишларини қондиради. Таълим беришда ўқитиш методлари асосий ўринни эгаллайди. Метод-юнонча атама бўлиб, усул, йўл деган маънони англатади, яъни мақсадга эришиш йўлини билдиради. Методлар (усуллар) ҳар қандай ахборотни (мақсадни) узатиш ва қабул қилиш характерига қараб қуйидаги синфларга ажратилади: сўз орқали ифодаланадиган метод;
 кўргазмали метод;
2. Назарий таълим методи деганда нимани тушунасиз? Педагогик амалиѐтда қуйидаги методлар – оғзаки метод (оғзаки баѐн, тушунтириш, суҳбат), китоб билан ишлаш (инструктив материаллар), кўргазмали метод (кўргазмалар, кино, видеофильм, кузатув), амалий метод (машқлар, лаборатория, амалий ишлар) лардан кенг фойдаланилади.
Дидактик вазифаларга боғлиқ ҳолда қуйидаги методлар қўлланилади – билимларни ҳосил қилиш, кўникма ва малакаларни шакллантириш, билимларни қўллаш, мустаҳкамлаш, билим, кўникма ва малакаларни текшириш. Таълим олувчиларнинг ўқув фаолиятига мос равишда икки метод ажратилади ва улар 2 гуруҳга бирлаштирилади: репродуктив ва муаммоли изланиш методлари. Ўқитишнинг репродуктив ва муаммоли-изланиш методлари энг аввало, ўқувчи-талабаларнинг янги тушунча, ҳодиса ва қонунларни билишдаги ижодий фаолликлари даражасини баҳолаш асосида қисмларга ажратилади. Репродуктив методлар биринчи навбатда, ўқувчи-талабаларнинг ўқув материалларини мустаҳкамроқ эслаб қолишларини таъминлаш, билишга доир фаолиятни бевосита бошқариш, камчиликларни тез аниқлаш учун амалий кўникма ва малакаларни таркиб топтириш мақсадида қўлланилади. Ҳикоя қилиш усули репродуктив тузилганда ўқитувчи қоидаларни, далилларни, тушунчаларнинг таърифини тайѐр ҳолда беради, у асосий эътиборини мустаҳкам ўзлаштириб олиниши зарур бўлган асосий томонларга қаратади. Маъруза ҳам худди шундай тарзда тузилади: ўқитувчи муайян илмий маълумотларни баѐн қилади, доскага тегишли ѐзувларни битади, тингловчилар эса уларни қисқача ѐзиб оладилар.
Муаммоли таълим дейилганда, ўқув материалини ўқувчи-талабалар онгида илмий изланишга ўхшаш билиш вазифалари ва муаммолари пайдо бўладиган қилиб ўрганиш тушунилади. Ўқувчи-талабанинг фикрлаш фаолиятида мантиқий тўғри, илмий хулосаларни излаш ва ўзлаштиришга 87рағбатлантирадиган муаммоли вазиятлар юзага келади. Пайдо бўлаѐтган муаммони ҳал қилиш учун, у ўрганилаѐтган қоидаларни тўғри тушуниб олишга интилади. tаълим методини 3 та асосий гуруҳга бўлишимиз мумкин:
1. Ўқув билиш ва ўқув ишлаб чиқариш фаолиятини ташкил қилиш ва амалга ошириш методи. 2. Ўқув фаолиятига қизиқтириш ва рағбатлантириш методи.
3. Таълим олувчилар ўқув фаолияти самарадорлигини назорат қилиш ва ўз-ўзини назорат қилиш методи. Методларнинг ҳар бир тури гуруҳларга бўлинади ва ўз навбатида уларнинг ҳам алоҳида методлари бор, булар эса таълим жараѐнининг қуроли ҳисобланади. Ўқув билиш ва ўқув ишлаб чиқариш фаолиятини ташкил қилиш ва амалга ошириш методига қуйидагилар – суҳбат, кўргазмали ва амалий метод, ўқитувчи бошчилигида индуктив ѐки дедуктив, репродуктив ѐки продуктив йўналишлардаги методлар киради. Ўқув фаолиятига қизиқтириш ва рағбатлантириш методига – ўқув билиш ва ўқув ишлаб чиқариш фаолиятини ташкил қилиш ҳамда ўқиш фаолиятига қизиқтириш методлари киритилган.
Ҳар бир метод бошқа бир метод ѐрдамида қўлланилади. Масалан, репродуктив ва муаммоли изланиш методи суҳбат, кўргазмалар, амалий фаолият ѐрдамида қўлланилади. Шу навбатда суҳбат, кўргазмали ва амалий