1. Кириш. Мехнат мухофазаси фани максади ва вазифалари. Жисмоний ва ақлий меҳнат асосида ётувчи физиологик жараёнлар

Меҳнатни муҳофаза қилиш хизмати ёки ташкилотдаги меҳнатни муҳофаза қилиш кабинетининг (меҳнатни муҳофаза қилиш бурчаги) иши учун масъул шахс:
— меҳнатни муҳофаза қилиш кабинетининг иш режасини тузади, шу жумладан аниқ чора-тадбирларни ишлаб чиқади маълум давр, уларни амалга ошириш учун масъул шахсларни кўрсатган ҳолда;
- меҳнатни муҳофаза қилиш идорасини жиҳозлаш, жиҳозлаш ва лойиҳалашни ташкил қилади;
- режалаштирилган тадбирларни ташкил қилади.
Меҳнатни муҳофаза қилиш бошқармаси томонидан амалга ошириладиган тадбирларни амалга ошириш учун унинг ишида ўзаро ҳамкорлик ва иштирок этиш зарур:
— таркибий бўлинмалар ва ташкилот хизматлари;
— мутахассисларни жалб қилиш федерал органлар ижро этувчи ҳокимият;
- меҳнатни муҳофаза қилиш соҳасидаги Узбекистон Республикасининг таъсис субъектларининг ижро этувчи органлари;
- органлар давлат назорати ва меҳнатни муҳофаза қилиш талабларига риоя этилишини назорат қилиш;
— иш берувчилар уюшмалари;
— меҳнатни муҳофаза қилиш марказлари;
— таълим муассасалари ва меҳнатни муҳофаза қилиш соҳасида ихтисослашган ташкилотлар.
1. Меҳнатни муҳофаза қилиш идораси ва меҳнатни муҳофаза қилиш бурчагини яратиш ва жойлаштириш шартлари
Меҳнатни муҳофаза қилиш талабларини таъминлаш, ҳуқуқий билимларни тарқатиш, олдини олиш бўйича профильактика ишларини олиб бориш мақсадида касбий шикастланиш ва касбий касалликлар махсус рўйхатлари яратилган:
- меҳнатни муҳофаза қилиш бошқармаси;
— ташкилотнинг меҳнат муҳофазаси бурчаги;
- таркибий бўлинма (бўлим) меҳнатни муҳофаза қилиш бурчаги.
Меҳнатни муҳофаза қилиш идораси остида ташкилотда бир ёки бир нечта хоналардан (офислардан) иборат махсус хонани ажратиш тавсия этилади.
Меҳнатни муҳофаза қилиш бурчаги тузилади уни жойлаштириш учун ажратилган майдонга қараб. У стенд, витрин ёки экран, компьютер дастури кўринишида тақдим этилиши мумкин.
Меҳнатни муҳофаза қилиш кабинетини ёки меҳнатни муҳофаза қилиш бурчагини яратиш тўғрисидаги қарор ташкилот раҳбари (унинг вакили) томонидан қабул қилинади.
Ходимлар сони 100 кишидан кам бўлган ташкилотларда ва ташкилотларнинг таркибий бўлинмаларида
- меҳнатни муҳофаза қилиш бурчаги, 100 ва ундан кўп
- меҳнатни муҳофаза қилиш идораси.
Ишлаб чиқариш фаолияти ишчиларнинг объектлар атрофида ҳаракатланиши ва вақтинчалик иш жойларида бўлиши билан боғлиқ бўлган ташкилотларда (масалан, айланма экспедиция асосида ишлаганда) мобиль меҳнатни муҳофаза қилиш кабинетлари ва меҳнатни муҳофаза қилиш бурчакларини жиҳозлаш тавсия этилади.