Амалий машғулот. №3 Илмий тадқиқот ўтказиш режасини тузиш

---

Амалий машғулот. №3 
Илмий тадқиқот ўтказиш режасини тузиш. 
Ишнинг мақсади: Илмий натижаларни нашрга тайёрлаш. Илмий материалларни 
нашр қилиш илмий ходим, илмий муассаса ва корхона жамоаси томонидан бажарилган 
илмий тадқиқот ва конструктор тажриба ишлари натижаларига муаллифлик ҳуқуқини 
ошкора ҳимоя қилиш шаклларидан бири бўлиб ҳисобланади.
Нашр қилиш ошкора ёки ёпиқ холда амалга оширилади. Очиқ матбуотда муайян 
талабларга зид бўлмаган ҳамда махфий бўлмаган илмий ишлар эълон қилади.
Амалий ва назарий жиҳатдан муҳим ҳисобланган ва янги олинган илмий натижалар 
монография, илмий мақола, илмий тадқиқот ҳисоботлари, илмий-техник анжуман 
материаллари ва тезислари шаклида нашр eтилади.
Монография деб – илмий дунёқараши бир хил бўлган бир ёки бир нечта муаллиф 
томонидан муайян бир муаммо ёки мавзуни ўрганишга бағишланган китоб шаклидаги 
илмий нашрга айтилади. Илмий тадқиқот натижалари дарсликлар ва ўқув қўлланмаларда 
ҳам чоп eтилиши мумкин.
Дарслик деб – мазкур фаннинг ўқув дастуридаги барча материалларни ўзида тўлиқ 
сақлаган ва расмий инстанция томонидан тасдиқланган ўқув нашрига айтилади. 
Дарслик Давлат таълим Стандарти ва ўқув дастури асосида яратилиб, фанни тўлиқ 
ўзлаштиришга йўналтирилади ва ундан турдош таълим йўналишларида ҳам фойдаланиш 
мумкин.
Ўқув қўлланмаси - дарсликни баъзан ўрнини босувчи ва унга қўшимча бўлувчи ўқув 
нашридир.
Ўқув қўлланмаси аниқ ўқув дастури асосида яратилиб, фан асосларини чуқур 
ўрганишни таъминлайди ва баъзи қисмларни чуқурров ёритишга ёки машқлар йeчишга 
қаратилади. 
Илмий тадқиқот ишларини нашр қилишда қуйидаги босқичлар амалга оширилади:
-Ношир талабларини ўрганиш; 
-Илмий иш мазмунини ёзма равишда тўлиқ баён қилиш; 
-Илмий иш мазмунини патент софлигига текшириши; 
-Мақолани экспертизадан ўтказиш, янгилик яратиш усулларини йўқлигини 
текшириш; 
-Мақолага ташқи тақриз олиш; 
-Мақолани ноширга топшириш. 
Нашрга тайёрланган илмий материал кириш қисмидан, баён eтилаётган илмий 
натижанинг мазмунидан ва олинган хулосалардан ташкил топади. Агар илмий иш 
натижасида мақолани ёзишда муаллиф бошқа тадқиқотчининг илмий ишига ҳавола қилган 
бўлса, ушбу ишлар адабиётлар рўйхатида келтирилиши лозим.
Илмий тадқиқот ишини бажариш жараёнида тадқиқотчи кашфиёт очиши мумкин. 
Агар топилган янги ғоя муаллиф томонидан илмий асослаб берилса, у кашфиётга 
айланади.