1-labaratoriya mashgʻuloti Mikroskopning tuzilishi va u bilan ishlash Reja: Mikroskop haqida maʼlumot

Ildizlarning morfologik tiplarini tavsiflanganda yana bir qancha

• 
  Ildizlarning morfologik tiplarini tavsiflanganda yana bir qancha
  
• 
  asosiy xususiyatlariga ahamiyat berish kerak bо‘ladi. YA’ni, о‘q ildiz
  
• 
  tizimida – asosiy ildiz boshqa ildizlarga nisbatan kuchli rivojlangan
  
• 
  bо‘ladi. Asosiy ildizdan qо‘shimcha ildizlar paydo bо‘lishi mumkin,
  
• 
  lekin ular efemer ildizlar bо‘lib, tezda nobud bо‘ladi.
  
• 
  Popuk ildiz tizimsida asosiy ildiz tez о‘sishdan tо‘xtaydi. Ildiz
  
• 
  tizimsi qо‘shimcha ildizlardan tashkil topadi. Agar qо‘shimcha ildizlar
  
• 
  qisqargan vertikal ildiz poyada hosil bо‘lsa, chо‘tkasimon ildiz tizimsi
  
• 
  shakllanadi (bir pallali о‘simliklarda) (48-rasm).
  
• 
  Agar qо‘shimcha ildizlar uzun gorizantal ildiz poyalarida hosil
  
• 
  bо‘lsa – baxromasimon ildizlar tizimsi shakllanadi. Ba’zida gorizontal
  
• 
  ildiz poyalarda hosil bо‘lgan qо‘shimcha ildizlar yо‘g‘onlashib, kuchli
  
• 
  shoxlanib, ikkilamchi о‘q ildiz tizimini hosil qiladi (beda, ayiqtovon)
  

Ildizning birlamchi tuzilishi

• 
  Ildizning birlamchi tuzilishi. Ildizda bо‘g‘imlarning bо‘lmaganligi
  
• 
  sababli ildizning ichki tuzilishi poyaning ichki tuzilishiga nisbatan
  
• 
  soddaroq tuzilgandir. Shuning uchun barcha ildizda tо‘qimalarning
  
• 
  joylashishi deyarlik bir xildadir.
  
• 
  Yosh ildizning ichki tuzilishida uchta asosiy tо‘qimalarni:
  
• 
  qoplovchi tо‘qima - rizoderma; birlamchi pо‘stloq parenximasi va
  
• 
  о‘tkazuvchi tо‘qimalarni kо‘rish mumkin. Rizoderma tuproqdagi suv
  
• 
  va suvda erigan mineral moddalarni ildizga о‘tkazadi (49-rasm).
  
• 
  Tukchalar trixomalardan farq qilib rizoderma hujayralaridan qobiq
  
• 
  hosil qilib ajralmaydi, balki hujayralar о‘simtasi sifatida hosil bо‘ladi.
  
• 
  Tukchalar juda kalta 1–2 mm uzunlikda bо‘lib, yupqa sellyuloza va
  
• 
  pektin moddalaridan tashkil topgan umumiy rizoderma qobig‘i bilan
  
• 
  о‘ralgan.
  
• 
  Birlamchi pо‘stloq о‘sish konusini о‘rta qismidagi meristematik
  
• 
  hujayralardan hosil bо‘lib bir necha qavatlardan iborat bо‘ladi:
  
• 
  ekzoderma, mezoderma, endoderma. Ekzoderma birlamchi
  
• 
  pо‘stloqning eng tashqi qavati bо‘lib rizodermaning tagida joylashadi.
  
• 
  Rizodermaning moddalar almashinishida qatnashadi va himoya
  
• 
  vazifasini bajaradi (49-rasm).
  
• 
  Mezoderma – birlamchi pо‘stloq parenximadan tashkil topib, keng
  
• 
  hujayra oraliqlariga ega. Suvda botqoqlikda yashagan о‘simliklarning
  
• 
  hujayra oraliqlari kengayib aerenximalarga aylanadi. Birlamchi
  
• 
  pо‘stloq parenximasi bir qancha vazifani bajaradi: a) rizodermani
  
• 
  plastik moddalar bilan ta’minlaydi, moddalarning surilishiga va
  
• 
  ularning hujayralar orqali о‘tishiga yordam beradi; b) turli moddalar
  
• 
  sintez qilinadi; v) pо‘stloq hujayralarida jamg‘arma ozuqa moddalar
  
• 
  tо‘planadi; g) pо‘stloq hujayralarida tuproqda yashaydigan
  
• 
  zamburug‘larni giflari uchraydi.