Kurtak haqida maʼlumot
Kurtak. Kurtak – boshlang‘ich hali yozilmagan novdadir. U
vegetativ novdaning о‘sish konusi bilan tamomlanuvchi asosiy
о‘qdan, unda navbatma-navbat (birining ustiga ikkinchisi) joylashgan
turli yoshdagi boshlang‘ich bargchalardan
(boshlang‘ich
metamerlarining yig‘indisidan) tashkil topgan. Tashqi (pastki)
bargchalar markazga tomon turlicha uzunlikda о‘sib, ichkarida
joylashgan boshlang‘ich bargchalarga va о‘sish konusiga egilib, uni
qoplab turadi. Bо‘g‘im oralig‘i chо‘zilib ulgurmaganligi sababli
kurtakda bо‘g‘imlar juda qisqa bо‘lib joylashgan. Yosh
bargchalarning qо‘ltiqlarida yon kurtakchalar paydo bо‘ladi (55-
rasm).
О‘simliklarda vegetativ kurtaklardan tashqari vegetativ – generativ
kurtaklar ham bо‘lib, bularda vegetativ metamerlar bilan birgalikda
о‘sish konusi boshlang‘ich gul yoki tо‘p gulga aylangan bо‘ladi.
Bunday kurtaklar kо‘pincha о‘t о‘simliklarga xos bо‘lib, daraxtsimon
о‘simliklarda ham uchrab turadi. Ba’zi kurtaklar siren, marjon daraxti,
faqat generativ yoki gul kurtaklari bо‘lib, tо‘p gullarni hosil qiladi.
Poyaning ichki va tashqi tuzilishi
Poyaning birlamchi yо‘g‘onlashishi. Poyalarning anatomik
tuzilishi bajaradigan vazifasiga ko‘p jihatdan bog‘liq bo‘ladi. Poyada
o‘ta murakkab to‘qimalar tizimsi rivojlanib barcha organlarni o‘zaro
bog‘laydi. Mexanik to‘qimalar poyaning tayanchi hisoblanadi. Poya
va novda doimo o‘sib yangi organlarni hosil qilib turadi, shuning
uchun ularning o‘sishini “ochiq” tizim deb qaraladi. Poyada ham ildiz
kabi meristemalar tizimi mavjud bo‘lib, poyaning bo‘yiga va eniga
o‘sishini ta’minlaydi. Lekin poyaning apikal meristemasidan
to‘qimalar doimo ketma-ket akropetal holatda hosil bo‘lmaydi va shu
bilan ildizdan farq qiladi. Bu holatni shunday tushuntirish mumkin,
poyaning apeksida ketma-ket boshlang‘ich barglar paydo bo‘lib, erta
Do'stlaringiz bilan baham: |