Reja: 2.Novdada barglarning joylashishi 3. Bargning ichki tuzilishi Bargning tashqi tuzilishi
Barg - barg plastinkasidan, barg bandidan, barg asosidan murakkab
barg va bargchalardan iborat. Novdaning о‘sish konusidagi barg
bо‘rtmalari uzunasiga va eniga о‘sadi. Bо‘rtmalarning pastki qismida
bargning asosi, yuqorigi qismidan barg yaprog‘i bilan uning asosi
oralig‘ida poyasimon yumaloq, yarim oy va boshqa shakllarga ega
bо‘lgan bargbandi paydo bо‘ladi. Kо‘p vaqtda barg asosida ikkita
bо‘rtma paydo bо‘lib yonbargchalarga asos solinadi va tez sur’atlar
bilan о‘sa boshlaydi. Bargning uchki qismining о‘sishi natijasida
avval barg yaprog‘ining о‘rta qismi, keyinchalik uning yon tomonlari
о‘sadi. Barg bandi juda uzun (tog‘ terak) yoki juda kalta (tol) bо‘lishi
mumkin. Bunday barglarga bandli barglar deyiladi. Ba’zida barglar
bandsiz poyaga birikadi va о‘troq barglar deyiladi (boshoqdoshlar).
Ba’zi о‘simliklarning barglarini asosi uzunasiga va eniga о‘sib
naysimon shaklga ega bо‘ladi va barg navi deb ataladi. Barg navi
poyani qisman yoki butunlayiga о‘rab olishi mumkin
(boshoqdoshlarda, soyabonguldoshlarda). Barg navi barg qо‘ltig‘idagi
kurtaklarni tashqi ta’sirdan saqlaydi, tayanch vazifasini bajaradi va
fotosintezda qatnashadi (5
Novdada barglarning joylashishi
Poyada barglarning joylashishi. Novdalarning asosiy о‘q qismida
– poyasida barglarning joylashish tartibiga fillotaksis (yunon. fillon -
barg, taksis – joylashish) deyiladi. Barglarning poyada joylashishi
qonuniyati novda apeksining faoliyatiga bog‘liqdir.
Barglarning poya bо‘g‘imlarida joylashishi bir necha xil bо‘ladi.
Barglarning spiralsimon (navbat bilan) joylashishi – bu holda har
bir bо‘g‘imda bittadan barg joylashgan bо‘lib, novdaning asosidan
uchki qismiga qarab barglar birikkan bо‘g‘imlarni taxminan
spiralsimon chiziqlar bilan tutashtirish mumkin. Barglarning
novdalarda joylashishi nasldan naslga о‘tuvchi irsiy belgi bо‘lib,
spiral chiziqlarni genetik spirallar deyiladi (tok, olma, g‘о‘za va
boshqalar). Barglarning ikki qator joylashishi – bu holda har bir
bо‘g‘imda bittadan barg joylashgan bо‘lib о‘zining kengaygan asosi
bilan poyani tо‘lig‘icha о‘rab turadi. Barcha barglarning о‘rta
(meridian) chizig‘i bitta vertikal tekislikda yotadi (gasteriya,
boshoqdoshlar)
Do'stlaringiz bilan baham: |