1-lektsiya Qaraqalpaqstan faunası pánine kirisiw

Ostroluchka (Capoetobrama kuschakewitschi Kessler, 1872). Dene uzınlıǵı 22 sm, salmaǵı 150 g ǵa teń keledi. Dár`yanıń quyarlıǵında, qoltıqlarında tirishilik etedi. 3 jasqa kelgende dene uzınlıǵı 10-11 sm shamasında jınısıy jaqtan pisip jetilisedi. Kóbeyiwi aprel`-iyuń aylarında suwdıń temperaturası 17-22⁰S jetkende suw saqlaǵıshtıń onsha tereń emes jaǵa boylarında ótedi. Uwıldırıq shashıw ornı ósimlikler, bos ılay jerler esaplanadı. Tuwıwshılıǵı 6-50 mıń uwıldırıqqa tuwra keledi. Detrit, jer ústi ósimlikleriniń qaldıqları menen awqatlanadı.
Siyrek, qısqarıp baratırǵan, Turkistan endemik relikt túri. Ózbekistan Respublikası Qızıl kitabına kiritilgen.
Kók moyın torta (Leuciscus idus oxianus Kessler., 1758). Dushshı suw balıǵı. Uzınlıǵı 30 sm, salmaǵı 850 g ǵa teń keledi. 3–4 jasında jınısıy jaqtan pisip jetilisedi. Mart – aprel` aylarında kóbeyedi. Tuwıwshılıǵı 30 – 80 mıń uwıldırıqtı quraydı. Suw otları, suw shıbın-shirkeyleriniń lichinkaları, mayda balıq shabaqları menen awqatlanadı.
Statusı anıqlanbaǵan Aral endemik kishi túri. Ózbekistan Respublikası Qızıl kitabına kiritilgen. Aytarlıqtay awlaw áhmiyetine iye emes.
Aral shipovkası (Sabanejwia aurata aralensis Kessler, 1865). Dene uzınlıǵı 7-8 sm shamasındaǵı kishi balıq. Ómiriniń ekinshi jılı dene uzınlıǵı 3-4 sm ge jetkende jınısıy jaqtan pisip jetilisedi. Aprel`-iyuń aylarında suwdıń temperaturası 20-28⁰C ta ósimlik penen qaplanǵan saz ılaylı suw túbinde kóbeyedi.
Tuwıwshılıǵı 800-5000 uwıldırıqqa tuwra keledi. Jetilisken uwıldırıqlarınıń ólshemi 0,8 mm ge teń. Xironomid lichinkaları, basqada bentos organizmler hámde suw otları, detrit penen awqatlanadı.
Siyrek ushırasatuǵınlarǵa jaqın bolǵan Aral endemik kishi túri. XTQA Qızıl dizimine hám Ózbekistan Respublikası Qızıl kitabına kiritilgen. Awlaw áhmiyetine iye emes.
Aral kolyushkası (Pungitius platygaster aralensis Kessler, 1874)
Dene uzınlıǵı 5-6 sm, salmaǵı 2 g shamasındaǵı kishi balıq. Biologiyası az úyrenilgen. Birinshi jılı jınısıy jaqtan pisip jetilisedi. Aprel`-iyuń aylarında kóbeyedi.
Uwıldırıqların bólip-bólip shashadı. Tuwıwshılıǵı 50-200 dana uwıldırıqtı quraydı. Erkekleri uya qurıp, soń ol jerge qoyılǵan uwıldırıqların qorǵaydı. Suw túbindegi mayda haywan hám ósimlik organizmleri, xironomid hám t.b. shıbın-shirkeylerdiń lichinkaları, mayda balıq shabaqları, uwıldırıqları, suw otları menen awqatlanadı.
Joq bolıp ketiw itimallıǵına jaqın Aral endemik kishi túri. Ózbekistan Respublikası Qızıl kitabına kiritilgen.