1. Logikaliq element (LE) qanday klasslarga bolinedi? Logikalıq element

1.Logikaliq element (LE) qanday klasslarga bolinedi?
Logikalıq element (LE) dep, kiriw signalları u’stinde anıq bir logikalıq ámel orınlaytuģın elektron qurılmaģa aytıladı.
SIS jaratıwda tek LE funkciyaların ámelge asırıwshı LE lar qollanıladı. Olar negizi LE lar dep ataladı.Kóp hallarda SISlar HÁM-EMES (Sheffer LE) yaki YAMASA-EMES (Pirs LE) funkciyalarin ámelge asırıwshı negiz LE lar tiykarında du’ziledi.
Sanlı (logikalıq) elektron qurilmalar hár qıylı belgilerine kóre klasslanıwı múmkin. Islew prinsipine kóre barlıq LE lar eki klasqa bólinedi: kombinacion hám izbe-iz.
Kombinacion qurilmalar yaki avtomatlar dep, shıģıw signalları kiriw ózgeriwshileri kombinaciyası menen belgilenetuģın, eki waqıt momentine iye bolģan, yadsiz logikalıq qurilmalarģa aytıladı. Kombinacion qurilmalar yaki HÁM-EMES. YAMASA-EMES hám basqa ayrıqsha elementler járdeminde, yaki a orta isler, yaki úlken hám órta úlken isler quramına kiriwshi isler kóriniste tawarlanadı. Bul bap hám keyingi baplarda tek kombinacion LE lardi kórip shıģamız.
Izbe-izli qurilmalar yaki avtomatlar dep, shıģıw signallari kiriw ózgeriwshileri kombinaciyası menen belgilenetuģın, hăzirgi hám aldınģı waqıt momentleri ushın, yaģnıy kiris ózgeriwshileriniń keliw tártibi menen belgilenetuģın, yadlı logikalıq qurilmalarģa aytıladı. Izbe-izli qurilmalarģa triggerler, registrar, schyotchikler mısal bola aladı.

2.Akustoelektron asbaplardin islewi nege tiykarlanadi?
Akustoelektronika asboblari. Akustoelektron asboblarning ishlashi
elektr signalni ultratovush to'Iqinlarga, uni tovush o ‘tkazuvchi orqali
tarqalishiga va keyinchalik chiqish elektr signalga o ‘zgartirilishiga
asoslanadi.
Shunday qilib, bunday asboblarda kirish bilan chiqish orasida
axborot tashuvchi b o ‘lib ultratovush (akustik) signal deb ataluvchi
d in am ik b ir jin slim aslik x izm at q ilad i. U 1 0 13 G s c h a s to ta li
tebranishlardan iborat bo'lib, qattiq jism da 1,5-^-5,5 k m /s tovush
tezligida tarqaladi. Akustik to ‘lqin tezligi elektromagnit tebranishlar
tarqalish tezligiga nisbatan 5 tartibga kichikligi ko‘rinib turibdi. Shuning
u c h u n ushbu xusu siy atd an b irin ch i n av b atd a k ich ik o ‘lch am li
kechiktirish liniyalarini ishlab chiqishda foydalanildi. Akustoelektron
asboblar mikroelektronikada qo'llaniladigan usullar bilan hosil qilinishi
va IMSlarga o ‘xshashligi bilan e’tiborga loyiq.
Ultratovush to ‘lqinlar pyezoaktiv materiallarda (pyezoelektriklarda)
hosil qilinishi mumkin. Shuning uchun ushbu sin f asboblar uchun
ishchi muhit sifatida pyezoeffekt juda yaqqol namoyon b o ‘ladigan
dielektrik va yarim o‘tkazgich kristallar xizmat qiladi. To'gfripyezoeffekt
deb m exanik k u ch lan ish natijasida pyezo elek trik n in g qutblanish
h o d is a s ig a a y tila d i ( 1 3 .8 , a - r a s m ) . Q u tb la n is h n a tija s id a
pyezoelektrikning qaram a-qarshi tom onlarida pyezo — EYuK deb
ataluvchi po ten siallar farqi hosil b o ‘ladi. Teskari pyezoeffekt deb
berilgan tashqi kuchlanish ta ’sirida jismning geometrik o ‘lchamlari
o'zgarishiga aytiladi (13.8, b-rasm). Rasmda jismning deformatsiyadan
keyingi o ‘lchamlari punktir chiziq bilan ko‘rsatilgan.