1. Lokomotivlarni ekspluatatsiyasi fanining maqsadi va vazifalari Fanni o‘qitishdan maqsad

1.Lokomotivlarni ekspluatatsiyasi fanining maqsadi va vazifalari
Fanni o‘qitishdan maqsad – lokomotivlarni ekspuatasiya qilishning ilmiy asoslari bo‘yicha bilimlarni shakllashtirish, lokomotiv parkidan foydalanish va samaradorligini oshirish, lokomotiv brigadalarining mehnat unumdorligini oshirish, lokomotiv uzelarining texnik xolatini ularni bo‘laklarga ajratmasdan baho berish usullari va lokomotivlarga texnik xizmat ko‘rsatish tizimini mustahkamlash vositalarini umumlashtirishdan iborat.
Fanning vazifasi – lokomotiv xo‘jaligini boshqarishni tashkil etish, lokomotiv parklari, lokomotivlarni ekspluatasiya qilish va uni tashkil qilish lokomotivlardan foydalanish va ishlash ko‘rsatkichlari bilan tanishtiriladi.
2.Lokomotivlarni ekspluatatsiyasi haqida dastlabki tushunchalar.
Lokomotivlarning ekspluatatsiyasi poezdlar harakatini tashkil etishning asosiy bo'g'ini bo'lib, temir yo'l liniyalarida lokomotivlardan foydalanish, ularga texnik xizmat ko'rsatish, ta'mirlash va foydalanishga tayyorlash bilan bog'liq tadbirlar amalga oshirilishini ta'minlaydi. Lokomotivlarning ishlashi aylanish uchastkalarida amalga oshiriladi, ular bo'ylab poezdlar boshqariladi (kuzatiladi), poezdlar jadvaliga muvofiq lokomotivlardan foydalanish, liniyalarda ularni aylanishning muayyan usullaridan foydalanish bilan ta'minlanadi.
Lokomotivlarni ekspluatatsiya qilishni tashkil qilishda lokomotivlardan foydalanishning asosiy qoidalari, tartibi va lokomotiv brigadalari, shuningdek, lokomotiv parkini tezkor boshqarishni tashkil etish bilan bog'liq bo'lgan xodimlar belgilanadi. Lokomotivlarning ishlashini, shu jumladan optimal ishlashini ta'minlaydigan chora-tadbirlar quyidagilardan iborat: lokomotivlar ishini tashkil etish; lokomotiv parki ishini kunlik, oylik va yillik normalash; tarmoqqa joylashtirish: tortishish seriyalari va turlari bo'yicha lokomotivlar; muayyan yo'l uchastkalari uchun poezdlarning ruxsat etilgan massasini aniqlash; lokomotiv aylanish uchastkalarining sxemalarini ishlab chiqish va uzunliklarini belgilash; lokomotivlar va lokomotiv brigadalari ishini iqtisodiy-matematik usullar va kompyuterlardan foydalangan holda mavjud sharoit va kelajak uchun operativ rejalashtirish va tartibga solish; poyezdlarni oqilona boshqarish rejimlarini tanlash; lokomotivlardan foydalanish ko'rsatkichlari tizimini ishlab chiqish.