1. Lokomotivlarni ekspluatatsiyasi fanining maqsadi va vazifalari Fanni o‘qitishdan maqsad

34.Lokomotiv aylanmasi
Lokomotivdan foydalanish vaqti bo’yicha baxolash uchun, aylanish uchastkasi yoki tortuv elkasidagi bir juft poezd tomonidan xizmat ko’rsatilishida sutka davomida uning aylanmasining elementlarini etarli darajadagi aniqlik bilan ko’rib chiqish lozim bo’ladi.
Temir yo’lning aniq bir uchastkasida bir juft poezdga xizmat ko’rsatish uchun lokomotivning ketkazgan vaqti, lokomotiv aylanmasi deb ataladi. Ushbu vaqt bir nechta elementlar yig’indisidan iborat.
Lokomotivning to’liq aylanmasi – bu lokomotivning asosiy deponing nazorat postiga chiqish vaqtidan boshlab, shu nazorat punktiga keyingi chiqishigacha bo’lgan vaqtga aytiladi.
35.Aylanish vaqtlari


36.Aylanish uzunliklar

37.Lokomotiv grafigida maksimal poezdlar soni qancha

38.Aylanish grafigi qanday quriladi?
Aylanish grafiki - bu qatnov uchastkasida lokomotivlar ishining dinamik modeli. Bu grafik masshtab bo‘yicha tuzilgan sutkali setkaga bog‘langan aylanish vedomostining grafik tasviri. Aylanish grafikida tanlangan masshtabda lokomotivni aylanish punktlari orasida har bir poezdni yurish vaqti, hamda texnik xizmat ko‘rsatishga, lokomotivlarni har bir aylanish punkti bo‘yicha qabul qilish va topshirishga ajratilgan me’yoriy vaqtlarga rioya qilgan holda, kelish va jo‘nash vaqtlarini poezdlarning jadval bo‘yicha kelish va jo‘nash vaqtlari bilan haqiqiy bog‘lanishini hisobga olib, ushbu punktlarda lokomotivlarni bekor turish vaqtlari ham kiritiladi
Lokomotivlarni aylanish grafikini tuzish uslubi quyidagidan iborat: bitta shartli lokomotiv bilan belgilangan ketma−ketlikda aylanish uchastkasida lokomotivlar aylanishini bog‘lanishi (uvyazka) ning belgilangan shartlariga rioya qilgan holda poezdlarning barcha juftliklari tashiladi. Grafikka binoan lokomotivning poezd bilan harakatlanish va aylanish punktlarida bekor turish vaqtlari qabul qilingan masshtabda uzunligi 24 soatga teng gorizontal chiziqqa proeksiyalanadi. Birinchi sutkada 24 soati to‘ldirilgandan so‘ng lokomotiv ishi ikkinchi, keyin uchinchi va h.k. sutkalarga o‘tkaziladi, va to hamma poezdlar tashib bo‘lmagunga qadar davom etadi.
Bitta shartli lokomotiv hamma poezdlarga xizmat ko‘rsatishi uchun kerak bo‘ladigan sutkalar soni (ya’ni masshtabda chizilgan 24 soatli parallel gorizontal qatorlar soni), ular ekspluatatsiya parkining bir sutka davomida berilgan poezdlar juftligiga xizmat ko‘rsatish uchun kerak bo‘lgan lokomotivlari soniga mos.