1-ma’ruza: Pedagogika otmda geometriyani o’qitish nazariy masalalari: Evklidga qadar geometriya. Evklidning “Negizlar” asari. Evklidning V postulati va uni isbotlashga urinishlar. Evklid va Lobachevskiy geometriyalari qiyosiy tahlili


Download 133.9 Kb.
bet10/27
Sana08.11.2023
Hajmi133.9 Kb.
#1755889
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   27
Bog'liq
Konstruktiv geometriya. Pedagogika otmda geometriyani o’qitish nazariy masalalar

3.2-teorema.   .

/Isbot.   to’g’ri chiziqning ixtiyoriy   nuqtasidan   ga   perpendikulyar tushiramiz (7- chizma). Shartga ko’ra   bilan   to’g’ri chiziqlar kesishmaydi.   ning ichidan o’tgan ixtiyoriy   nurning   bilan kesishishini ko’rsatsak kifoya.

Buning uchun   to’g’ri chiziqning   bilan hosil qilgan β burchak   dan (parallellik burchagidan) kichik bo’lgan holni ko’rsatsak bo’ladi.   ni o’tkazib,   desak,   uchburchak ichki burchaklarining yig’indisi   dan kichik bo’lgani uchun   yoki   bo’ladi.   bo’lgani uchun (gipotenuza katetdan kata)   ga   dan boshlab   kesmani o’lchab qo’yib ( ),   nuqtani topamiz.   ni o’tkazib,  nurni hosil qilamiz.  ,   bo’lgani uchun   bilan   kesishmaydi,   ning ichiga γ ni qo’yamiz, uning bir tomoni   nur   bilan   nuqtada kesishadi (chunki   nur parallellik burchagi ichidan o’tadi). Pash aksiomasiga asosan   to’g’ri chiziq   bilan biror   nuqtada kesishadi.   ning ustiga   ni qo’yib,   nuqtani hosil qilamiz. U holda  ,   va   bo’lgani uchun  , bundan  . Lekin   bo’lgani uchun   kesma   nurga tegishli, demak   nur   ni   nuqtada kesadi.


Quyidagi teoremalarni yuqoridagi kabi isbotlash mumkin.


3.3-teorema. Ikki to’g’ri chiziqning har biri ma’lum yo’nalishdagi bitta to’g’ri chiziqqa parallel bo’lsa, ular ham shu yo’nalishda o’zaro parallel bo’ladi.


Download 133.9 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   27




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling